آزمایش آب گلخانه‌های هیدروپونیک

آزمایش آب گلخانه‌های هیدروپونیک بسیار مهم و حیاتی است چرا که در سیستم کشت هیدروپونیک، آب محیط اولیه برای رساندن مواد مغذی به گیاهان می‌باشد. کیفیت پایین آب می‌تواند باعث بیماری، سمیت، کم آبی، بازدهی کم و سایر مشکلات شود. آب با کیفیت پایین می‌تواند محصولات کشت شده را در عرض چند روز از بین ببرد. همین طور آب با املاح بالا می‌تواند باعث گرفتگی لوله‌ها و قطره چکان‌ها شده و به سیستم آسیب برساند. این امر می‌تواند خسارت‌های سنگین به سیستم وارد کند.

در سیستم هیدروپونیک، مواد مغذی به صورت کنترل شده به گیاهان داده می‌شود. اما اگر کیفیت آب نامتعادل باشد، گیاهان در دریافت مواد مغذی از طریق آب با مشکل روبه‌رو می‌شوند. آزمایش آب کیفیت دقیق آب را مشخص کرده و موجب می‌شود که گیاهان همیشه آب تمیز و سالم و مواد مغذی مناسب دریافت کنند.

آزمایش‌های مربوط به کیفیت آب هیدروپونیک‌ها

دما، هدایت الکتریکی (EC) و pH سه پارامتر کلیدی در آزمایش آب هیدروپونیک‌ها می‌باشد. در زیر هر کدام از این پارامترها توضیح داده می‌شود.

• pH

pH اندازه‌گیری اسیدیته آب است. pH کمتر از 7 اسیدی و pH بیشتر از 7 بازی یا قلیایی می‌باشد. pH ایده‌آل برای انسان 7.3 تا 7.45 است، اما در مورد گیاهان شرایط فرق می‌کند و هر گیاه pH مخصوص به خودش را دارد.

میزان pH آب در کشت هیدروپونیک، مشخص کننده میزان جذب مواد مغذی گیاهان می‌باشد. اکثر گیاهان دارای محدوده pH خاصی هستند که به آنها اجازه می‌دهد تا سطوح بهینه مواد مغذی را دریافت کنند. اگر pH آب خیلی تغییر کند، می‌تواند در عرض چند ساعت به گیاهان شوک وارد کرده و آنها را از بین ببرد.

سه عامل کلیدی بر pH آب در یک سیستم هیدروپونیک تأثیر می‌گذارد عبارت‌اند از:

• قلیائیت،
• دی‌اکسید کربن،
• سختی.

قلیایی بودن آب غلظت بی‌کربنات (HCO3) را بالا می‌برد. بی‌کربنات pH را بالا برده و می‌تواند بر ظرفیت گیاه برای پذیرش مواد مغذی تأثیر بگذارد.

دی اکسید کربن (CO₂) همچنین می‌تواند pH آب را بالا ببرد. در برخی موارد،  مقداری CO₂ می‌تواند با آب‌های زیرزمینی، از آب خارج شده و وارد جو شود. این امر باعث می‌شود آب اسیدیته خود را از دست داده و pH را افزایش دهد.

سختی آب ترکیبی از کلسیم و منیزیم می‌باشد. کلسیم و منیزیم از مواد مغذی ضروری گیاهان هستند که می‌توانند به رشد محصولات کمک کنند. با این حال، مقدار بیش از حد می‌تواند باعث افزایش سختی شده و میزان pH را افزایش دهد. آب با سختی بالا به ویژه برای سیستم‌های هیدروپونیک در حال چرخش مضر است، زیرا می‌تواند در لوله‌ها و قطره چکان‌ها رسوب ایجاد کرده و موجب مسدود شدن آنها گردد. در صورت بالا بودن سختی آب می‌توان آن را تصفیه کرد و pH آب را پایین آورد.

• هدایت الکتریک (EC)

هدایت الکتریکی (EC) میزان نمک‌ها یا مواد مغذی موجود در سیستم کشت هیدروپونیک را مشخص می‌کند. این پارامتر مقدار مواد مغذی یا غذای در دسترس گیاه از طریق آب را مشخص می‌کند.

این نمک‌ها شامل سدیم کلراید (نمک معمولی)، کلسیم، بی‌کربنات‌های منیزیم، کلرایدها و سولفات‌ها هستند. رایج‌ترین آنها سدیم و کلراید هستند که اگر از یک رنجی بالاتر باشند می‌توانند برای گیاهان سمی باشند. سولفات‌ها، کلسیم و منیزیم مواد ضروری هستند، اما همانطور که در بالا توضیح داده شد، این نمک‌ها می‌توانند سختی در آب ایجاد کنند که آن هم بر pH آب تأثیر می‌گذارد.

در یک سیستم هیدروپونیک در حال گردش، نمک‌های اضافی می‌توانند در داخل لوله‌های رسوب کرده و آنها را مسدود کنند. این امر بویژه در گلخانه‌هایی که هوای آنها گرم است بیشتر صدق می‌کند چون هوای گرم باعث بخار شدن آب داخل مخازن می‌شود و نمک‌های اضافی باقی می‌ماند. نمک‌های باقی‌مانده داخل مخازن باعث بالا رفتن میزان EC در آب شده و به گیاهان آسیب می‌رساند.

میزان هدایت الکتریکی (EC) مناسب برای درست کردن محلول‌های غذایی ، 2 دسی زیمنس بر متر است. ولی اگر مقدار میزان هدایت الکتریکی (EC) بالاتر از 3 دسی زیمنس بر متر باشد بر روی گیاهان تأثیر منفی می‌گذارد. در کل برای محلول سازی‌ها باید آبی که مقدار EC آن کمتر 0/75 دسی زیمنس بر متر است استفاده کنیم

از آنجایی که اکثر سبزیجات و صیفی‌جات به شوری حساس هستند باید موقع درست کردن محلول غذایی به میزان EC آب توجه کرد. جدول 1 میزان EC محلول‌های غذایی را در مراحل مختلف رشد را برای انواع سبزیجات و صیفی‌جات را در کشت هیدروپونیک نشان می‌دهد.

جدول 1- حداکثر میزان EC (dS/m) محلول غذایی برای سبزیجات و صیفی‌جات

گیاهانی که امکان رشد با سیستم کشت هیدروپونیک را  دارند عبارت‌اند از:

• کاهو
• سبزی
• گوجه فرنگی
• اسفناج
• فلفل دلمه ای
• توت فرنگی
• گیاهان دارویی
• گل های آپارتمانی

پارامترهای آزمایش آب گلخانه‌های هیدروپونیک

در آزمایش آب گلخانه‌های هیدروپونیک علاوه بر سه پارامتر pH، EC و دما باید پارامترهای اکسیژن محلول، نیتروژن کل، آمونیاک، نیترات، فسفر کل، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، گوگرد، آهن، روی، مس، کلراید، بور، مولیبدن، منگنز، سیلیس و کبالت نیز آزمایش شود. چون محصولات کشت شده در گلخانه‌های هیدروپونیک محصولات خوراکی هستند باید آبی که برای آبیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد باید عاری از میکروارگانیسم‌ها و بیولوژیک‌ها باشد. چرا که میکروارگانیسم‌ها علاوه بر اینکه باعث باعث مریض شدن گیاه، جلبک بستن ریشه‌ها و همین طور گرفتگی سیستم آبرسانی توسط جلبک‌ها و عوامل بیولوژیک می‌شوند، می‌تواند باعث آلوده شدن محصول به دست آمده شوند. بنابراین باید به صورت دوره‌ای و مرتب باید پارامترهای میکروبی و بیولوژیک نیز آزمایش شود.

در شرکت دانش بنیان آب راهبر محاسب (آبرام) به عنوان آزمایشگاه معتمد محیط زیست و همین طور آزمایشگاه همکار استاندارد، کلیه پارامترهای شیمیایی، فیزیکی، میکروبی و فلزات سنگین مربوط به آب گلخانه‌های هیدروپونیک قابل انجام است. این شرکت می‌تواند به صورت دوره‌ای، براساس نیاز و درخواست مشتری خدمات آزمایشگاهی را برای گلخانه هیدروپونیک انجام دهد. جهت ارسال نمونه و یا درخواست ارسال نمونه‌بردار به محل با ما تماس بگیرید.

بعد از آزمایش آب سیستم کشت هیدروپونیک، اگر مشخص شد که آب کیفیت مناسبی از لحاظ فیزیکی، شیمیایی و فلزات سنگین نداشت می‌توان آب را به روش‌های مختلف تصفیه کرد. و یا اینکه جهت از بین بردن میکروارگانیسم ها و بیولوژیک های آب می توان از اشعه ماورابنفش (UV) استفاده کرد و یا دستگاه کلرزن یا ازن زن در مسیر نصب کرد و از این طریق میکروارگانیسم‌ها را از بین برد. در صورت نیاز به دستگاه‌های تصفیه آب و گندزدا، تیم فنی شرکت دانش بنیان آب راهبر محاسب می‌توانند دستگاه مورد مورد نیاز مشتری را با بالاترین کفیت بسازند.