تست های آب

تست های آب در کل شامل آزمایش یک سری پارامترهای فیزیکی، شیمیایی، فلزات سنگین، میکروبی، بیولوژیکی آب است. دسترسی به آب سالم بخصوص در شهرهای بزرگی مثل تهران که مصرف روزانه بالایی دارند یک نعمت است. عدم وجود آب سالم نارضایتی مردم را در پی خواهد داشت علاوه برآن سلامتی و رفاه مردم به خطر خواهد افتاد. این مسئله اهمیت پایش انواع آب مصرفی از جمله آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی را روشن می کند. یکی از مراحل پایش و نگهداری آب تست مرتب و دوره ای آن است. تست های آب به این منظور انجام می شود که مطابقت کیفیت آب مورد نظر با استاندارد تایید شود.

انجام آنالیز های آب در واقع یک امر الزام است چرا که منابع آب ایران در معرض آلاینده های مختلفی است. آلاینده های منابع آب کشور به ترتیب فاضلاب خانگی، فاضلاب صنعتی و آب برگشتی کشاورزی آلوده به سموم و کود شیمیایی است. تست های آب به منظور حصول آگاهی از آلودگی آب های زیرزمینی و روند تغییرات آن انجام می شود. با توجه به کمبود آب سالم در ایران اگر این فاضلاب ها تصفیه شود حداقل تأثیر مثبت روی کاهش بحران آب دارد. تست های آب برای آب هایی که سرچشمه زیرزمینی دارند و احتمال آلودگی و تغییر کیفیت آنها وجود دارد به صورت دوره ای انجام می شود.

تست های فیزیکی آب

آزمایش های فیزیکی آب شامل، PH، کدورت، رنگ و بو می باشد که در استاندارد 1053 به آن اشاره شده است. PH اسیدی و بازی بودن یک آب را نشان می دهد که حد مطلوب آن در استاندارد 5/8 – 5/6 است. کدورت هم میزان شفافیت آب و خاصیت زیباشناختی آن را مشخص می کند. رنگ آب های سطحی و زیرزمینی در نتیجه حضور مواد آلی طبیعی بویژه مواد هیومیک موجودات آبزی ایجاد می شود. رنگ یک آب سالم بخصوص آب آشامیدنی باید فاقد هرگونه طعم و بوی نامطلوب باشد.

تست های شیمیایی آب

تست های شیمیایی آب شامل یکسری از پارامترهای عمومی، کانیون ها، آنیون ها، مواد عالی و باقیمانده سموم است. پارامترهای عمومی علاوه بر pH، کدورت و رنگ (پارامترهای فیزیکی)، TDS، TSS، اکسیژن محلول و سختی را شامل می شود. شاخص TSS به عنوان یک آلاینده معمولی بیشتر برای ارزیابی کیفیت پساب در تصفیه خانه فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. TDS شفافیت آب را مشخص میکند و هرچقدر مقدار آن بشتر باشد آب بو، طعم و رنگ نامطلوبی به خود میگیرد. سختی نیز نشان دهنده مقادیر کلسیم و منیزیم است که منشأء آن سنگهای دولومیت در طبیعت می باشد. اکسیژن محلول در آب به طور طبیعی وجود دارد که منجر به گوارا و خوش طعم شدن آن می شود.

از آنالیز شیمیایی آب کاتیون های آب شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و آمونیاک است. سدیم جزء املاک آب محسوب می شود و میزان بالای آن برای افرادی که فشارخون بالایی دارند توصیه نمی شود. پتاسیم کاربردهای بسیاری دارد و از علائم کمبود پتاسیم در خاک و آب کشاورزی سوختگی کنار برگ ها می باشد. در بدن انسان افزایش پتاسیم خون باعث بیماری های کلیوی، خستگی عضلات، احساس ضعف، فلج شدن و غیره می شود. از عارضه های کاهش پتاسیم خون هم می توان به بی نظمی ظربان قلب (آریتمی) اشاره کرد.

کلسیم برای بدن بسیار مفید است و موجب محکم شدن استخوان ها و دندان ها می شود. منیزیم به عنوان یک ماده معدنی مهم در بدن نقش مستقیمی در جذب کلسیم دارد. کمبود آن موجب گرفتگی عضلات، مشکلات قلبی، دیابت، فشار خون، مشکلات عصبی، میگرن، پوکی استخوان و … شود. آمونیاک به راحتی داخل سلول ها نفوذ می کند و موجب افزایش pH و اختلال در عوامل حیاتی می گردد.

آنیون ها نیز از تست های دیگر آب است که شامل سولفات، سولفیت، سولفید، کلراید، فسفات، فسفر کل، سانید، بروماید، کربنات، بی کربنات، نتیرات، نیتریت، یداید، فلوراید می باشد. سولفات و سولفید هیدروژن به ترکیبات یونی از گوگرد گفته می شود که باعث طعم و بوی نامطبوع می شود. این دو یون باعث ایجاد رسوب در سیستم های انتقال آب می شوند. وجود کلراید زیاد در آب باعث پوسیدگی لوله های فلزی می شود و به گیاهان آسیب می رساند. وجود فسفات زاید در آب به عنوان یک ماده مغذی برای موجودات زنده می تواند کارایی آب را محدود کند. سیانید یک یون سمی و کشنده است و بروماید هم در شرایط معمولی در آب شرب باید mg/L 1 باشد. کربنات ، بی کربنات در آب موجب بالا رفتن قلیائیت می شوند.

نیترات و نیتریت از آزمایش های مهم آب بخصوص آب آشامیدنی است که میزان آنها باید آزمایش شود. منبع اصلی نیترات و نیتریت فاضلاب کشاورزی و یا جاری شدن شیرابه های فاضلاب و زباله است. وجود نیترات و نیتریت بالا در آب اکسیژن خون را پایین می آورد، همچنین موجب سقط خودبخودی جنین می شود. یون یداید در غلظت های بالا در آب های شور و آب هایی که دارای آیداین می باشند، وجود دارد. وجود به اندازه فلوراید در آب آشامیدنی از سوراخ شدن دندان ها جلوگیری می کند.  اگر مقدار آن از حد توصیه شده بیشتر باشد باعث ایجاد لکه های سفید بر روی دندان  می شود.

تست های میکروبی و بیولوژیکی آب

آنالیز های میکروبی آب شامل کلیفرم گوارشی، کل کلیفرم، سودوموناس، استراپتوکوک، هترورتروف، استافیلوکوکوس، TBC،SRB و شمارش تخم انگل می باشد. در تعیین کیفیت آب آشامیدنی از لحاظ میکروبی تست های کلیفرم گوارشی و کل کلیفرم بیشترین تأثیر را دارند. میکروبی بودن آب احتمال بروز یکسری بیماری عفونی روده ای، وبا، اسهال، بیماری زردی و غیره را موجب می شود. از تست های بیولوژیک آب نیز می توان به دیاتومه، کلروفیسه، سیانوفیسه، پروتوزوا، روتیفر، کرستاسه، نماتد و غیره اشاره کرد. در آب هایی که میکروبی هستند احتمال وجود آلودگی بیولوزیک وجود دارد. وجود موجودات بیولوژیکی در آب موجب انتشار باکتری های بیماری زا، ویروس ها، انگل ها و غیره در بدن انسان می شود.