خوردگی در تاسیسات

خوردگی در تاسیسات ، بيانگر كاهش قابل توجه در ارزش يك جسم جامد است كه در معرض يك برخـورد شـيميايي مسـتقيم قـرار گرفته است. رايجترين تعريفي كه براي خوردگي بيان ميشود ” حمله به مـاده ي فلـزي بـا واكنشـي اسـت كـه در محيط پيرامون آن اتفاق ميافتد. زنگزدگي اصطلاحي است كه به خوردگي آهن و آلياژهاي آن گفته ميشود. خوردگي به سه دسته ي كلي تقسيم ميشود:

• خوردگي مرطوب
• خوردگي در مايعات ديگر
• خوردگي خشك

خوردگی در تاسیسات به سه دليل اصلي اقتصاد، ايمني و حفاظت مهم تلقي ميشود. اين پديده دو دسته زيان به همراه دارد: زيانهاي مسـتقيم و زيـانهـاي غيرمسـتقيم. زيـانهـاي مسـتقيم شـامل هزينـه جايگزيني ساختارهاي تخريب شده است كه هزينه ي نيروي كار را نيز دربرميگيرد. اختلاف بـين آلياژهـاي مقـاوم بـه خوردگي و فولاد در جايي كه فولاد از نظر مكانيكي مقاومت كافي را دارد ولي از لحاظ خوردگي نه و كليه هزينه هـايي كه براي پيشگيري از خوردگي صرف ميشود، جزء هزينه هاي مستقيم محسوب ميشود. ضررهاي غيرمسـتقيم شـامل تعطيل كردن كارخانه، هدر رفت محصول، كاهش بازده، آلودگي محصول و … است. خوردگی در تاسیسات، ايجاد حفره، فرسايش، ترك خوردن، خوردگي گالوانيك، ترموگالوانيك و … تقسيم ميشود.

روش ابتدايي براي كاهشخوردگی در تاسیسات انتخاب ماده و طراحي مناسب است كه شامل اسـتفاده از فلـزات مناسـب و حـذف ناخالصيها از فلزات و طراحي سازه ها در ضخامت مناسب است. از روشهاي كنترل خوردگي ميتـوان بـه حفاظـت كاتدي، آندي و جريان موثر، بازدارنده هاي خوردگي، استفاده از زيرلايه مايع و ورقهاي و پوشـشهـاي حفـاظتي اشـاره كرد. يكي از متداولترين اين روشها استفاده از پوششهاي حفاظتي است. در اواسط قرن بيستم از كروم به عنـوان پوششي براي حفاظت از فلزات نام برده شد.

كرومات با خواص پيشگيري از خوردگي فوق العاده براي طيف گسترده اي از فلزات استفاده ميشود ولي در كنار اين ويژگيهاي خوب، سمي و سرطانزاست. در نتيجه نياز به پوششي دوست دار محيط زيست، كه با سلامتي انسان و محيط زيست سازگار باشد احساس شـد. امـروزه در اكثـر صـنايع بـه جـز صـنايع هواوفضا، ديگر از كرومات استفاده نميشود. ماده ي ديگري كه نياز به حذف آن وجود دارد تركيبات آلي فرار موجود در رنگهاست، بنابراين پوششهاي مبتني بر آب مورد توجه قرارگرفته اند. مطالعات اخير نشان داده اند كه هزينه هاي ناشي از خوردگي % 2-5درآمد ناخالص ملي است. اين رقم درحاليست كه تعداد كمي اتفاق فاجعه بـار گـزارش شـده اسـت. بيشتر اين هزينه ها ناشي از محدوديتهاي عملياتي است، كه خوردگي براي صنايع ايجاد كرده است.

برخي از پليمرها ميتوانند به عنوان بازدارنده هاي خوردگی در تاسیسات اسـتفاده شـوند چـون گـروههـاي عامليشان با يونهاي فلز موجود در سطح، كمپلكسهايي تشكيل ميدهند كه اين كمپلكسها مساحت زيادي از سطح را اشغال ميكنند و از حمله ي عوامل خورنده ي موجود در محلول به فلز جلوگيري ميكننـد. از آنجاكـه مـواد پليمـري ثبات شيميايي بالا و تقريبا نامحدودي دارند. در سالهاي اخير بسياري از شاخه هاي اقتصـاد ملـي بـراي جلـوگيري از خوردگي فلزات به دنبال مواد غيرفلزي و شيميايي پايدار هستند كه برپايهي پليمرند و بـه تنهـايي يـا بـا سـاير مـواد خاصيت حفاظت كنندگي دارند. اين مواد براي صرفه جويي در هزينه و مصرف فلـزات اسـتفاده مـيشـوند. در انتخـاب  ازدارنده ي مناسب عوامل مختلفي چون هزينه، مقدار مورد نياز، حفاظت محيط زيست و مهمتـر از همـه در دسـترس بودن موثرند.