روش اندازه‌گیری کرم (Chromium) در آب

کرم (Chromium) یک نوع فلز واسطه می‌باشد که با روش‌های مختلف در آب آزمایش می‌شود. این فلز و همین طور بقیه فلزات سنگین موجود در آب و پساب، خاک و … در آزمایشگاه شرکت دانش بنیان آبرام آزمایش می‌شود. از روش‌های اندازه‌گیری کرم در آب، روش نورسنجی با استفاده از معرف دی فنیل کاربازید در زیر توضیح داده می‌شود.

روش نورسنجی با استفاده از معرف دی فنیل کاربازید

در این روش کرم شش ظرفیتی با دی فنیل کاربازید واکنش می‌دهد و تولید رنگ قرمز مایل به بنفش می‌نماید که شدت رنگ ایجاد شده متناسب با غلظت کرم موجود در نمونه مورد آزمایش می‌باشد. اندازه‌گیری کرم سه ظرفیتی با اکسید کردن آن توسط یک اکسید کننده ( مانند سدیم پراکسید) به روش فوق امکان‌پذیر می‌باشد.

مزاحمت‌ها و نحوه حذف آن‌ها:

در بین یون‌های فلزی فقط یون‌های آهن مزاحم می‌باشند که با روش رسوب دادن و جدا نمودن قابل حذف می‌باشند.

مواد و محلول‌های مورد نیاز:

1- محلول استاندارد کرم: این محلول را می‌توان از حل نمودن مقدار محاسبه شده مشخص از پتاسیم کرومات در آب تهیه نمود.

2- دانه‌های سدیم پراکسید Na₂O₂

3- محلول سود سوزآور 10 درصد

4- سولفوریک اسید 20 درصد

5- پتاسیم پرمنگنات 0/1 نرمال

6- محلول دی فنیل کاربازید: این محلول را با حل نمودن 2/5  گرم دی فنیل کاربازید در 100 میلی‌لیتر استن با کمی گرم کردن تهیه نمایید. این محلول را در هنگام استفاده تهیه نمایید.

روش آزمایش:

به یک لیتر نمونه در ظرف مناسب 20 میلی‌لیتر مخلوط کلریدریک اسید و نیتریک اسید اضافه کنید و روی حمام شنی تبخیر نمایید. باقی مانده را با 100، میلی‌لیتر آب‌مقطر و 2 میلی‌لیتر پرمنگنات 0/1 نرمال و 2 گرم سدیم پراکسید Na₂O₂ به مدت 20 دقیقه بجوشانید و سپس آن را از روی صافی عبور دهید و در بالن ژوژه 100 میلی‌لیتری بریزید نمونه را خنک کنید و سپس چند قطره فنل فتالئین اضافه نمایید با سولفوریک اسید 20درصد آن را به حالت اسیدی برسانید، بلافاصله به آن 50 میلی‌لیتر دی فنیل کاربازید اضافه کنید و حجم را به 100 میلی‌لیتر برسانید، ده دقیقه پس از افزایش آخرین معرف، مقدار جذب را روی طول موج nm 490 توسط دستگاه اسپکتروفتومتر اندازه‌گیری نمایید و با استفاده از آن غلظت را محاسبه کنید.

ذکر این نکته ضروری می‌باشد که حجم نمونه مورد آزمایش تابع غلظت فلز مورد اندازه‌گیری می‌باشد و در محاسبات با استفاده از منحنی استاندارد، حجم نمونه را باید در نظر داشت. هم‌چنین در مواردی که احتمال می‌دهید فلز مورد نظر کاملاً به صورت یونی نیست ابتدا آن را به کمک اسیدهای مختلف به صورت یونی در آورید.

برای تهیه نمونه شاهد 70 – 60 میلی‌لیتر آب فاقد یون کرم را بردارید به آن 10 میلی‌لیتر سود 10 درصد اضافه نمایید، آن‌گاه در مجاورت فنل فتالئین با سولفوریک اسید 20 درصد خنثی نمایید و 5 میلی‌لیتر محلول دی‌فنیل کاربازید اضافه کنید نمونه را خنک نمایید به حجم 100 میلی‌لیتر برسانید. جهت رسم منحنی استاندارد، پس از برداشتن حجم مشخصی از محلول رقیق استاندارد و افزودن مقداری آب‌مقطر به همانند روش تهیه شاهد عمل نمایید.

کرم 3 ظرفیتی (Cr III)

عملکرد کرم در بدن، بیشتر / کمتر از حد مجاز: 

کرم توسط بدن برای متابولیسم قند و از این رو برای کنترل دیابت استفاده می‌شود. وجود کرم در غلظت‌های پایین در ناخن انگشتان پا ممکن است مرتبط با بیماری‌های قلبی باشد. متوسط کرم دریافتی 50 میکروگرم در روز می‌باشد. اگزالات‌ها (Oxalates) و دریافت زیاد آهن، قابلیت دسترسی زیستی کرم را کاهش می‌دهد.

کرم در آب آشامیدنی:

مقدار کرم 3 ظرفیتی آب آشامیدنی به دلیل منابع محدود و همچنین حلالیت پایین آن بسیار کم و در حدود 0/5 تا 2 میکروگرم بر لیتر می‌باشد. گزارش شده است که وجود کرم در غلظت‌های 10 تا 50 میکروگرم بر لیتر در آب می‌تواند مفید باشد. در آب‌های زیرزمینی ایالات متحده، کرم 3 ظرفیتی در غلظت‌های تا 50 میکروگرم بر لیتر نیز گزارش شده است. به طور معمول سهم غذا در دریافت روزانه کرم فقط حدود 50 میکروگرم در روز می‌باشد و به طور بالقوه‌ای آب ممکن است سهم قابل توجهی در دریافت روزانه کرم داشته باشد. کرم 3 ظرفیتی ناشی از آب آشامیدنی به صورت ضعیفی جذب می‌شود. همچنین آب آشامیدنی ممکن است حاوی کرم 6 ظرفیتی سمی ناشی از آلودگی آب توسط صنایع باشد. برخی از افرادی که به مدت زمان طولانی از آب آشامیدنی دارای کرم 3 ظرفیتی در مقادیر بیش از حد استاندارد استفاده می‌نمایند، می‌توانند ابتلا به درماتیت آلرژیک و واکنش‌های پوستی را تجربه نمایند. مقدار رهنمودی اتحادیه اروپا و سازمان جهانی بهداشت برای کرم 3 ظرفیتی 50 میکروگرم بر لیتر می‌باشد.

محدوده توصیه شده از دیدگاه بهداشت و سلامتی: به نظر می‌رسد کاهش خطر ناشی از کرم 3 ظرفیتی در محدوده غلظت‌های 0/01-0/05 میلی‌گرم بر لیتر باشد.

آزمایشگاه شرکت دانش بنیان آب راهبر محاسب (آبرام) در دانشگاه شهید بهشتی – پردیس فنی مهندسی شهید عباسپور واقع شده است. جهت ارسال نمونه با کارشناسان ما تماس بگیرید.