روش هاي محلول سازي

در هنگام كار با محلول ها فقط دانستن حجم محلول مورد اسـتفاده كـافي نيـست و بایستی روش هاي محلول سازي  نیز فر گرفته شود. زیراكه در آزمايشگاه شيمي علاوه بر محلول هاي بسيار غليظ محلول هاي ديگري هم كه داراي غلظت هاي متفاوت و مشخصي مي باشند وجود دارد كه اين محلول ها يا از حل كردن نسبت معيني از مواد جامد در شيميايي در آب و يا از رقيـق كـردن محلول هاي بسيار غليظ توسط حلالي مناسب بدست مي آيند كه پس از تهيه آنها را معمولا داخل بالن هاي ته صاف نگه داري مي كنند و حتما بايد نام ماده شيميايي و يا فرمول آن و نيز غلظت محلول را روي برچسبي كه بر ظروف نگه داري آن زده مـي شود نوشته و نيز گاهي اوقات ممكن است كه علاوه بر دو مورد فوق ، اطلاعاتي نظير جرم مولكولي ، دانسيته و درجه خلوص ماده مـورد نظـر را هـم بـر روي برچـسب اطلاعات محلول اضافه كنند. 

براي غلظت محلول ها مي توان واحد هاي مختلفي را نظيـر درصـد وزنـي ، غلظـت معمولي ، غلظت مولاريته ، غلظت مولاليته ، غلظت نرماليتـه و … در نظـر گرفـت و چون مقادير آنها تعريف شده است پس مي توان با استفاده از روابط ميان واحد هاي
غلظت ، واحد هاي ديگر آن را هم بدست آورد. بنابراين يك روش ساده محاسباتي به نام روش نردباني و نيز واحد هاي سنجش غلظت محلول ها و روابط ميان آنها صحبت كرده و سـپس بـا دو روش تهيه محلول از مواد جامد و همچنين تهيه محلول هاي رقيق از محلول هاي غليظ آشنا شده و آزمايش هاي مربوط به آنها را انجام خواهيم داد. 

به دليل اينكه در مسائل مربوط به غلظت محلول ها بايد داده هاي تقريبـا زيـادي از قبيل مقدار گرم ، مقدار حجم ، جرم مولكولي ، درجه خلوص مـاده و … را در جـواب نهايي لحاظ كنيم. بنابراين قبل از اينكه بخواهيم در مورد واحد هـاي غلظـت بحـث كنيم لازم است كه در ابتدا به منظور حل ايـن گونـه مـسائل بـا يـك روش سـاده محاسباتي به نام روش نردباني آشنا شويم كه مراحل آن به صورت زير مي باشد. 

1. ابتدا مطابق شكل بالا ، يك تقسيم بندي كسري نردباني را با توجه به تعـداد داده هاي مسئله رسم مي كنيم كه در اينجا براي نشان دادن مراحل كار ، صورت ها و مخرج هاي كسري را شماره گذاري كرده ايم
2. بايد سعي شود در روش هاي محلول سازي دقت کرد تا جايي كه ممكن است با جايگذاري صحيح مقـادير هميـشه جاي شماره 0 كه اولين مخرج كسري مي باشد را در هر مسئله اي خالي گذاشته و در شماره  1 كه اولين صورت كسري مي باشد همواره مقدار داده اي را قـرار دهـيم كه جواب مسئله بايد بر اساس آن مقدار بدست آيد يعني مـثلا اگـر در مـسئله اي گفته شد كه در 100گرم از يك ماده چند مول از آن ماده وجود دارد يعني بايد تعداد مول هاي موجود از آن ماده را بر اساس 100گرم ماده داده شده بدست آورد بنابراين بايد مقدار 100گرم را در شماره 1 قرار دهيم و يا وقتي كه گفتـه مـي شـود مـثلا غلظت محلولي را بر اسـاس بدست آوريد.
3. همان طور كه مي بينيم نحوه قرار گيري مخرج هاي كسري يعني شماره هـاي 4 2و 6و و … نسبت به صورت هاي كسري ما قبل خودشان يعني شماره 2نسبت به شماره 1و يا شماره 4نسبت به شماره 3و … به حالت مورب مي باشـد كـه
   بايد در اين مخرج هاي كسري همواره يكي از مقادير داده شده و يا مورد استفاده در مسئله را كه دقيقا هم واحد با همان صورت هاي كسري ما قبل خودش را قراردهيم
4. و همچنين در صورت هاي كسري هم بايد هميشه مقاديري را كه متناسـب بـا مخرج كسري هر خانه يعني شماره 3 متناسب با 2 و يا شماره 5متناسب با 4 و … بوده و يا به عبارتي به حالت عمودي است را قرار دهيم
5. بايد توجه داشت روش هاي محلول سازي كه براي نوشتن مقادير حتما به ترتيب شماره شروع كـرده و يكي يكي تا قرار دادن همه داده هاي لازم ادامه دهيم به طوري كه آخرين مقـدار را هم بايد در قسمت صورت كسر نوشت كه اين مقدار بايد از نظر واحـدي مطـابق بـا همان واحد خواسته شده در جواب نهايي باشد و نيز اينكه هميشه بايـد در هنگـام نوشتن مقادير ، واحد هاي آن را هم در جدول بنويسيم . كه حالا پس از كامل شدن جدول ، واحد هاي هم ارز را با يكديگر از جدول حذف كرده و مقاديرشان را بـا هـم ساده مي كنيم تا در نهايت يك يا چند واحد جداگانه و منفرد باقي بمانـد و سـپس مقادير باقي مانده را هم مانند يك كسر معمولي در هم ضرب كـرده و جـواب را بـر حسب واحد هاي باقي مانده بدست مي آوريم.