آرسنیک آب آشامیدنی

میلیونها نفر از مردم سرتاسر دنیا در معرض آلودگی آرسنیک آب آشامیدنی هستند که به طور طبیعی در آبهای زیرزمینی وجود
دارد و به عنوان یک ماده سرطانزا شناخته شده است. مواجهه با آرسنیک میتواند منجر به یکسری از بیماریها مانند: دیابت، بیماریهای کبدی، بیماریهای قلبی و عروقی، پوستی و سرطان شود. 

گزارشهای متعددی از مسمومیتهای آرسنیکی ناشی از آب آشامیدنی آلوده مناطق غرب ایران و به خصوص استان کردستان  وجود دارد که دارای مشکل آلودگی آب طبیعی به آرسنیک میباشد. دربنگلادش ،آرژانتین،تایوان،مکزیک،هند و ایالات متحده آمریکا وجود دارد و اخیراً شش ناحیه در آسیا با غلظتهای بالایی از آرسنیک در آب زیرزمینی شناخته شده اند که شامل: کامبوج، جمهوری دموکراتیک لائوس، پاکستان، میانمار، ویتنام، نپال.

مطالعات در تایوان، شیلی، آرژانتین و ژاپن گزارشگر رابطه آرسنیک با سرطان دستگاه تنفسی میباشد و علاوه بر این اخیراً آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان IARC آرسنیک در آب آشامیدنی را در گروه اول عوامل سرطانزایی دستگاه تنفسی معرفی کرده است.  آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا آرسنیک در آب آشامیدنی را از 50به 10میکروگرم بر لیتر کاهش داده است.

فنآوریهای مختلف و مؤثری برای کاهش غلظت آرسنیک در محلولهای آبی مانند: انعقاد و زلال سازی، اسمز معکوس، تعویض یون، صافیهای غشایی و فرآیند جذب وجود دارد.  فنآوری انعقاد و زلالسازی عمدتاً هزینه بر میباشد و برای تأسیسات کوچک نامناسب است و همینطور اثر کمی بر روی (As(Шدر مقایسه با  (As(Vدارد. فرآیند اسمز معکوس نیازمند استفاده از غشا که دارای هزینه های بالای نگه داری و تعویض میباشد و همینطور فرآیندی هزینه بر است و نیز (As(Vرا بیشتر از (As(Шحذف میکند که این امر نیازمند اکسید نمودن (As(IIIبه (As(Vمیباشد تا بتوان بهتر آن را از آب جداسازی نمود. روش جذب نیز برای حذف آرسنیک مطابق با نوع جاذب مورد استفاده فرق میکند، برای مثال آلومینای فعال (AA) فقط (As(Vرا حذف میکند.

چگونه آرسنیک آب آشامیدنی پدیدار می شود؟

ارسنيك ممكن است بوسيله تجزيه رسوبات و سنگهاي معدني (كه ارسنيك غيرآلي دارند) وارد درياچه‌ها ، رودخانه‌ها و آبهاي زيرزميني طبيعي گردد. ارسنيك از طرق ديگري نيز ، همچون تخليه مستقيم فاضلابهاي صنعتي، ته‌نشيني ذرات ارسنيك موجود در گردوغبار هوا و باران يا برف وارد آبها مي‌شود. اين ذرات ارسنيك شايد بوسيله احتراق سوختهاي فسيلي (بويژه زغال سنگ ) محصولات فلزي (براي مثال طلا و فلزات اصلي معدني را مي‌توان را نام برد) ، مصارف كشاورزي (مانند آفت‌كش‌ها و افزودنيهاي خوراكي ) يا خاكستر زباله‌سوزها و فاضلابها ، وارد هوا شوند.

آرسنیک آب آشامیدنی و سلامتی انسان

آژانس بين‌المللي تحقيقات سرطان، آرسنیک آب آشامیدنی را يكي از عوامل سرطان‌زايي انسان طبقه‌بندي كرده است. نوشيدن آبهايي كه شامل شكل غيرآلي ارسنيك در مدت دراز ( طي سالهاي متوالي ) هستند. نشان مي‌دهد خطر ابتلا به سرطان پوست بر تومورهاي مثانه، جگر ، كبد و ريه افزايش مي‌دهد. وجود سطح بالاي ارسنيك در مدت طولاني در آبهاي آشاميدني سبب ضخامت و رنگ‌پريدگي پوست و تهوع اسهال ، كاهش توليد سلولهاي خون، اختلال در ضربان قلب، زيان به رگهاي خوني و بي‌حسي در دستها و پاها مي‌شود.

در معرض قرار گرفتن در برابر ارسنيك در مدت كوتاه نيز منجر به حساسيتهاي معدي ، روده‌اي ، سخت شدن عمل بلع، تشنگي و كاهش غيرطبيعي فشار خون، تشنج و در موارد حادتر، نارسائي و كاهش ضربان قلب كه منجر به مرگ مي‌شود. دوز برآورد شده براي يك فرد بزرگسال با وزن 70 كيلوگرم ، بين 70-280 ميلي‌گرم است . البته سنين جنيني، كودكي، پيري و بيماران مزمن نيز روي سطح پايينتر اين مقادير تأثير مي‌گذارد.

توصيه‌هاي لازم در مورد آرسنیک آب آشامیدنی

سازمان بهداشت كانادا مقدار 025/0 ميلي‌گرم ارسنيك را در آب آشاميدني توصيه كرده است. البته اين مقدار بعنوان قراردادي بيان شده زيرا كميت فوق،‌بيشتر توانائي امكانات تصفيه‌هاي كوچك براي كاهش ارسنيك در آب آشاميدني تا سطح مذكور را نشان مي‌دهد تا اينكه اثر و نتيجه دقيق بهداشتي را نشان دهد.

لازم به ذكر است اين رهنمود با پيشرفت تكنولوژي تصفيه و افزايش اطلاعات در مورد خطرات بهداشتي در ارتباط بودن با ارسنيك در آب آشاميدني بصورت متناوب بازبيني خواهدشد سازمان بهداشت كانادا فعاليتهاي انجام شده مرتبط با ارسنيك كه در حدود و اختيارات سازمانهائي چون آژانس حمايت از محيط آمريكا و انجمن تحقيقات آمريكا نظارت دارد.