آلودگی میکروبی استخر
آلودگی میکروبی استخر
آلودگی میکروبی استخر شامل انواع بیماريهاي باکتریایی، ویروسی، قارچی و انگلی بوده و تدوین معیارهاي بهداشتی، به منظور جلوگیري از بیماريهاي منتقله از آب آلوده نیز یکی از مهمترین عواملی است که در سالم سازي آب استخرها و سلامت شناگران تأثیر مستقیم دارد. در بررسی کیفی آب استخرهاي شنا، عوامل فیزیکی و میکروبی جزء شاخصهاي بهداشتی کیفی آب استخرهاي شنا قرار گرفته اند که رعایت استاندارد هریک از آنها در جلوگیري از بروز بیماريها، نقش عمدهاي دارد.
در شاخص هاي جدید عوامل فیزیکی شامل کدورت، pH و کلر باقیمانده، عوامل میکروبی شامل هترو پلیت کانت (یک معیار عمومی و غیراختصاصی براي تعیین سطح میکروبی)، شاخص هاي مدفوعی (نظیر کلیفرمهاي مقاوم به گرما و اشرشیاکلی،) سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس میباشد.
شاخصهاي مدفوعی براي بررسی آلودگی میکروبی استخر از نظر آلودگی با مدفوع، شاخصهاي غیرمدفوعی (نظیر سودوموناس آئروژینوزا) براي بررسی شرایط رشد در آب استخر و استافیلوکوکوس اورئوس براي تعیین ورود مواد غیرمدفوعی کاربرد دارند.
سودوموناس آئروژینوزا، عامل اتیولوژیک درماتیت و عفونت گوش در افراديکه در معرض آبهاي تفریحی بوده اند میباشد. اوجود اینکه منبع غالب ورود سودوموناس آئروژینوزا در آب استخر و جکوزي از طریق افراد آلوده است، ولی گرما و رطوبت محیط استخر میتواند در ایجاد آلودگی مؤثر باشد. اگزوتوکسین Aاین باکتري نیز بیشترین ارتباط را با بیماريزایی آن دارد.
خطر انتقال عفونتهاي استافیلوکوکی در آبهاي تفریحی با تعداد شناگران بالا وجود دارد، لذا دوش گرفتن قبل از استخر میتواند در کاهش ورود استافیلوکوکوس اورئوس از طریق پوست به داخل استخر مؤثر باشد.
چرخش مداوم آب استخر از طریق فرآیند تصفیه (عبور از فیلترها) نیز به کنترل این باکتري در استخر کمک میکند. آلودگی با استافیلوکوک را میتوان با نظافت مناسب محوطه اطراف استخر کاهش داد. براي غیـرفعـالکـردن استـافیلـوکـوکـوس اورئـوس در استخـرهاي شنـا میتوان میـزان کلر باقیمانده استخر را بیشتر از 1میلیگرم برلیتر در نظر گرفت .از شاخصهاي مهم دیگر در بررسی کیفی استخرهاي شنا، اندازهگیري پارامترهاي فیزیکی نظیر کدورت ، pH و کلر باقیمانده است.
کدورت در آب به وسیله حضور ذراتی مانند رُس، لجن، ذرات کلوئیدي و پلانکتونهاي میکروسکوپی ایجاد شده و معیاري از توانایی آب براي پراکنش و جذب نور است. میزان کدورت ،(Nephelometric Turbidity Unit – NTU) استخر طبق استاندارد 0.5 مـی بـاشـد. مهـمتـریـن اثـر کـدورت بـالا، تحـریـک رشـد میکروارگانیسمهاست.
زیرا میکروبها با اتصال به ذرات، رشد سریعتري نسبت به حالتیکه در آب آزادند دارا هستند. یکی دیگر از اثرات کدورت بالا، افزایش مصرف مواد ضدعفونی است؛ زیرا باعث حفاظت میکروارگانیسمها از مواد ضدعفونی میشود. تماس افراد با pHبالاي 11منجر به التهاب در چشم، پوست و غشاي مخاطی میشود. تماس با pHپایین نیز میتواند منجر به آسیبهاي مشابه گردد. کاهش ( pHزیر ۲/۵) نیز باعث آسیب شدید به اپیتلیوم میشود. همچنین براي ضدعفونی مؤثر آب با کلر، ترجیحاً pHباید کمتر از 5باشد. البته pHآب واردشده در شبکه لوله ها میبایست طوري تنظیم گردد که حداقل خورندگی را دارا باشد. بهینه pHدر موارد مختلف مطابق با مصرف آب است، ولی در کل یک محدوده 9.5-6.0در نظر گرفته میشود.
ابزار اندازه گیری آلودگی میکروبی استخر شامل دستگاه های تجزیه دستگاهی همچون اسپکتروفتومتر، جذب اتمی و … و دستگاه TDS متر، دستگاه PH متر و اتوکلاو و آون و لوله های کشت و محیط کشت های میکروبی و … می باشد. در واقع برای آنالیز آب باید نمونه های آب از لحاظ میکروبی و شیمیایی و فیزیکی مورد بررسی قرار گرفته، دستگاه های تجزیه دستگاهی برای اندازه گیری کاتیون ها و آنیون های آب شامل یون های نیترات، سولفات، فسفات، نیتریت، آمونیاک، آهن، کروم، مس، منگنر، روی ، آرسنیک و … می باشد که میزان استاندارد توصیه شده این پارامتر ها در استاندارد شماره ۱۱۲۰۳ سازمان ملی استاندارد ذکر شده است.
هالوژنها و مشتقات آنها مواد شیمیایی اولیه اي هستند که براي کنترل فعالیتهاي میکروبی مورد استفاده قرار میگیرند.
رایجترین ترکیب شیمیایی براي ضدعفونی کردن آب استخرها، کلر میباشد. تماس با کلر در انسان سبب تشدید حملات آسم،
ایجاد درماتیت و افزایش خطر ابتلا به سرطان مثانه میشود. میزان کلر باقیمانده در آب استخر باید بین 1-3میلیگرم برلیتر باشد.
