اندازه گیری های لجن فعال

پارامترهاي مختلفي در سامانه اندازه گیری های لجن فعال باید كنترل شوند. تا عملكرد آن در حد مطلوب باقي بماند. برخي ميكروارگانيزم هاي موجود در حوض هوادهي را بر حسب شرايط عملياتي نشان ميدهد. بايد توجه نمود كه باكتريها مهمترين نقش را در سامانه لجن فعال ايفا ميكنند و به تعداد بسيار زيادي وجود دارند. ولي با ميكروسكوپهاي عادي قابل رويت نبوده و بنابراين به عنوان ميكروارگانيزم شاخص در جدول ذكر نشده اند. وجود سيلياتها، برخي انگلها و روتيفرها در مخلوط مايع خروجي از حوض، نشاندهنده شرايط مناسب ته نشيني است.

غلظت اكسيژن محلول در بركه هوادهي از پارامترهاي اساسي است. براي كنترل عمليات سامانه هاي لجن فعال پايش ميشود. در صورتيكه اكسيژن محلول كم باشد، باكتريهاي رشته اي غالب شده و كيفيت لجن فعال نامناسب خواهد بود. هوادهي بيش از حد نيز باعث اتلاف انرژي و تلاطم بيش از حد و در نتيجه شكسته شدن لخته هاي زيستي و متعاقب آن عملكرد ضعيف ته نشيني آنها در حوض ته نشيني خواهد شد. براي اطمينان از فراهم بودن اكسيژن كافي در حوض هوادهي معمولا غلظت اكسيژن را در مقدار ثابت 2ميليگرم بر ليتر كنترل ميكنند. اگر چه، هم اكنون روشهاي پيشرفته تري براي كنترل هوادهي متناسب با نياز ميكروارگانيزمها و در نتيجه جلوگيري از اتلاف انرژي در اثر هوادهي بيش از حد، موردبررسي قرار گرفته اند. ولي هنوز روش قبلي (مقدار ثابت اكسيژن در حوض) متداول است.

عامل مهم ديگر در كارايي و عملكرد سامانه هاي لجن فعال، شدت لجن برگشتي است كه تعيين كننده ميزان  F/Mنسبت بار آلي ورودي به توده ميكروبي در حوض هوادهي است. به سه روش متفاوت قابل تنظيم است:

• مقدار ثابت لجن برگشتي،
• متناسب با بده فاضلاب ورودي و
• متغير، براي كنترل غلظت و زمان ماند لجن عمر لجن در حوض هوادهي. اندازهگيري غلظت لجن و غلظت نيترات در فرايند حذف نيتروژن در داخل حوض هوادهي براي تنظيم مقدار لجن برگشتي و در نتيجه كنترل مقدار لجن در داخل حوض هوادهي سودمند است.

دفع لجن مازاد نيز تاثير بسزايي در راهبري سامانه هاي لجن فعال دارد. اين عمل باعث حفظ تعادل بين ميكروارگانيزمها و مقدار غذا و در نتيجه ثابت نگه داشتن سن لجن ميشود. در قابليت ته نشيني مواد معلق مايع مخلوط، بهبود كيفيت فاضلاب خروجي، مقدار مواد مغذي مورد نياز، تشكيل كف و حجيم شدن لجن، موثر است. ساده ترين روش تنظيم مقدار لجن مازاد، بر اساس كنترل مقدار ثابت MLSSدر حوض هوادهي است. از جمله روشهاي ديگر تنظيم مقدار لجن مازاد، كنترل ارتفاع لجن در ته نشين كننده و تخليه لجن مازاد متناسب با ميزان رشد يا در واقع شدت توليد لجن ميباشد.

كنترل پديده هاي كفكردن و حجيم شدن لجن نيز از عوامل بسيار مهم در حفظ كارايي سامانه هاي لجن فعال و اندازه گیری های لجن فعال است. علت عمده در بروز اين پديده، به رشد بيش از حد باكتريهاي رشته اي نسبت داده شده است. رشد بيش از حد باكتريه اي رشته اي نيز در شرايطي كه غلظت خوراك و مواد مغذي كم باشد مقدار كم F/Mاتفاق ميافتد. همچنين در غلظت كم DOو يا هوادهي بيش از حد نيز باكتريهاي رشته اي غالب خواهند شد. در حال حاضر هيچ روش كنترل خودكاري براي اين پديده وجود ندارد و تنها راه مقابله با اين مشكل، انجام آزمايشهايي ميكروسكوپي در تشخيص به موقع و تجربيات بهره بردار است.

اگر چه در طراحي سامانه هاي جديد لجن فعال با در نظر گرفتن واحدي به نام انتخابگر قبل از حوض هوادهي، شرايط مناسب رشد براي باكتريهاي لخته ساز بهتر شده و در نتيجه از رشد بي رويه باكتري هاي رشته اي جلوگيري ميشود. انتخابگر حوضي است با زمان ماند كم كه در آن لجن برگشتي در حدود 15تا 30دقيقه در تماس با خوراك ورودي قرار ميگيرد، به طوريكه نسبت F/Mدر اين واحد خيلي زياد است. به طور كلي، كنترل اكسيژن محلول، كنترل غلظت لجن در حوض هوادهي، كنترل لجن مازاد، كنترل كفكردن و حجيم شدن لجن و در نتيجه كنترل فاضلاب ورودي و خروجي از جمله موارد مهمي هستند كه در اندازه گیری های لجن فعال بايد مورد توجه قرار گيرند. پارامترهاي مهم اندازه گيري در سامانه هاي لجن فعال و تواتر اندازه گيري آنها در جدول ذكر شده است.