دستورالعمل نمونه برداری آب
دستورالعمل نمونه برداری آب
توصــيه هــاي زيــر دستورالعمل نمونه برداری آب در برداشــت نمونــه هــا از منابع آب بــراي ســنجش پارامترهــاي فيزيكــي و شــيميايي آب بايــد بــه كــار گرفتــه شــوند.
- قبل از برداشت نمونه از درستي موقعيت مكاني نمونه برداري و تطابق آن با ايستگاه مورد نظر اطمينان حاصل گردد. اين كار با بررسي مشخصات ايستگاه در برنامه نمون هبرداري و استفاده از يك دستگاه موقعيت ياب جهاني (GPS) در ايستگاه هاي سطحي و با ارزيابي عمق در ايستگاه هاي عمقي بايد صورت گيرد.
- نمونه هايي كه در آنها مقدار زيادي از اجسام غير هموژن (مانند برگها يا بقاياي گياهي) وارد شده باشد، مناسب نبوده و
از ورود اين مواد به نمونه ها بايد جلوگيري به عمل آيد. هنگام برداشت نمونه از نزديك بستر مخزن يا جريان هاي ورودي
به مخزن، فاصله يك متر از بستر براي برداشت نمونه به منظور اجتناب از به همخوردگي و تعليق مجدد رسوبات و ورود
آنها به درون نمونه بايد رعايت گردد. - عمق نمونه برداري به فاصله موجود از سطح آب تا نيمه ارتفاع ظرف نمونه برداري اطلاق ميگردد.
- نمونه هاي عمقي مخزن بايد به ترتيب از نمونه سطح به سمت عمق برداشت گردد.
- نمونه بردار عمقي نبايد با سرعت زياد به درون آب فرستاده شود و پس از رسيدن به عمق مورد نظر بايد حد اقل 15ثانيه
صبر كرد و سپس نمونه را برداشت كرد. بايد دقت شود كه طناب نمونه بردار عمقي به صورت عمودي در آب قرار گرفته
باشد. در غير اينصورت با توجه به زاويه طناب بايد ميزان طناب لازم براي رسيدن به عمق مورد نظر را محاسبه كرد. - قبل از پركردن ظرف نمونه كه قرار است به آزمايشگاه منتقل شود، بايد سه بار ظرف را با آب نمونه برداشت شده يا آب
ايستگاه مورد نظر شستشو داد. - دماي نمونه بايد بلافاصله اندازه گيري و ثبت گردد.
- اندازه گيري اكسيژن محلول بايد در محل و بلافاصله پس از برداشت نمونه انجام گيرد.
- قسمتي از نمونه بايد براي اندازه گيري pHو هدايت الكتريكي جدا شده و پس از اندازه گيري دور ريخته شود، چرا كه
ممكن است در حين اندازهگيري اين پارامترها محلول كلريدپتاسيم وارد نمونه گردد. - دقت شود به دستورالعمل نمونه برداری آب که در هنگام باز بودن درب بطريها، دربها در محل مناسب قرار داده شده و آلوده نشوند.
- نتايج اندازه گيري هاي در محل بايد قبل از ترك محل در فرم مربوطه ثبت گردد.
- كليه اطلاعات تكميلي محل قبل از ترك ايستگاه بايد در فرم مربوطه ثبت گردد. اين اطلاعات شامل شرايط جوي، دماي
محيط، وجود ماهيها يا ساير جانوران مرده در سطح آب، لكه هاي روغني، رشد و وجود غيرعادي جلبكها و بوي غيرعادي ميباشند. - نمونه هايي كه ميبايست به آزمايشگاه منتقل شوند بايد بلافاصله پس از برداشت به بطريها يا ظروف مربوطه منتقل و
روش محافظت آنها اعمال گردد. اندازهگيري پارامترهايي كه ميبايست در محل اندازهگيري شوند بلافاصله پس از برداشت بايد انجام گيرد.
براي برداشت نمونه از جريان هاي ورودي و خروجي مخزن بسته به پارامترهاي مورد سنجش از يك بطري پلياتيلني سفيد
يا شيشه اي با حجم مناسب استفاده ميشود. بطري در حالتيكه سر آن رو به پايين است به طور عمودي وارد آب شده و در عمق 20سانتيمتري زير سطح آب سر بطري را رو به جريان آب به تدريج بالا آورده تا بطري پر شود و چند ثانيه آن را در حالت عمودي نگه داشته و پس از پر شدن بلافاصله از آب خارج و درب آن بسته ميشود.
دستورالعمل نمونه برداری آب آناليز شيميايي
درصورتيكه تجهيزات قابل حمل يا اندازه گيري در جا براي پارامترهاي كيفيت در دسترس باشند بسياري از نمونه ها را در محل يا
در جا ميتوان آناليز نمود. توصيه ميشود براي اندازه گيري ها در ايستگاههاي عمقي به خصوص در مطالعات بررسي اوليه مخزن
Preliminary Survey كه تعيين تغييرات كيفيت در عمق مد نظر است از دستگاههاي CTDكه به صورت خودكار اكسيژن مخلول، دما و هدايت الكتريكي را در فواصل كوتاه عمقي اندازه گيري ميكنند استفاده شود. همچنين دستگاه هاي قابل حمل چند پارامتري كه قابليت اندازهگيري ،pHدما، شوري، هدايت الكتريكي، كدروت و كل جامدات محلول را دارند براي اندازه گيري در جاي
اين پارامترها بلافاصله پس از برداشت نمونه مناسب بوده و توصيه ميشوند. انواع اسپكترفتومترهاي قابل حمل نيز براي اندازه گيري پارامترها پس از برداشت نمونه در محل سايت(ساحل يا كمپ تيم پايش) مناسب هستند.
در برداشت نمونه براي آناليز پارامترهاي عمومي و پارامترهاي شيميايي آب مخزن، نمونهها بر حسب انواع پارامترها كه جنس
ظرف نمونه گيري و روش محافظت نمونه ها در آنها يكسان است به چند گروه تقسيم ميشوند. اين گروهها به شرح زير ميباشند.
- پارامترهـايي كه بايد در محل مورد اندازهگيري قرار گيرند شامل دما، اكـسيژن محلـول، هـدايت الكتريكـي، مجمـوع جامـدات محلول، فسفات، رنگ، pH
- نمونه ها براي آناليز فلزات كمياب
- نمونه ها براي آناليز مواد مغذي (نيتروژندار)
- نمونه ها براي آناليز مواد مغذي (فسفردار)
- نمونه ها براي آناليز سديم، پتاسيم، منيزيم، كلسيم، سيليس، سولفات، فلورايد، كلريد
- نمونه ها براي آناليز آفت كشها
- نمونه ها براي آناليز COD
- نمونه ها براي آناليز هيدروكربنها و انواع مواد آلي مصنوعي و فنلها
طبق دستورالعمل نمونه برداری آب در هريك از ايستگاهها با توجه به دستهبندي فوق و بسته به پارامترهاي مورد سنجش، بايد تعداد مورد نياز نمونه ها براي آناليز پارامترهاي مختلف برداشت گردد.
