روش کار تیتراسیون

زمان مورد نیاز برای مطالعه: 5 دقیقه

روش کار تیتراسیون

دقت عمل در روش کار تیتراسیون بسیار با اهمیت می باشد چراکه یکی از مهمترین و متداولترین روشهای اندازه گیری کمی در آزمایشـگاه هـای شـیمی، حجـم سـنجی (تیتراسیون) است، که مـوارد کـاربرد گونـاگونی دارد. ماننـد تیتراسـیون اسـید- بـاز، اکسـایش- کـاهش (منگانومتری، یدومتری و …)، کمپلکسومتری، رسوبی، و… در تجزیه حجم سنجی، یک محلول با یک محلول دیگر، واکنش می دهد و تعیین حجم هـای معـادل دو ماده شرکت کننده در واکنش، مورد نظر است. برای تعیین پایان واکنش (نقطه خنثی شدن) معمولا از یـک شناساگر مناسب استفاده میشود.

آزمایش-تعیین-قلیائیت-آب

غلظت یک محلول معین، در نمونه هایی از آن با حجم های متفاوت ثابت است. ولی مقـدار مـاده حـل شده در هر یک از این نمونه ها متفاوت است. روش کار تیتراسیون به این شکل می باشد که غلظتهای مولار یا نرمال، مقدار ماده حل شده موجـود در یک لیتر از محلول را بیان میکنند. برای تعیین تعداد مولها و یا تعداد هم ارزها (اکـی والان گـرم هـا) در نمونه ای از یک محلول مولار یا نرمال ، باید غلظت محلول را در حجم آن (برحسـب لیتـر) ضـرب کـرد. برای مثال در یک محلول 4 برحسب تعریف، 4 مول ماده در یک لیتر از محلول حل شـده اسـت. 0.5 لیتر از این محلـول دارای 2مـول مـاده حـل شـده مـی باشـد. یعنـی حاصـل ضـرب حجـم در غلظـت 0.5 ×4 = 2 molبنابراین به طور کلی نتیجه می شود.

تعداد مولهای مــاده حل شده در نمونه = V × M

تعداد هم ارزهای ماده حل شده در نمونه = V × N

با توجه به اینکه همواره یک هم ارز اسید با یک هم ارز باز واکنش میدهد، پس خواهیم داشت :

meq acid = meq base
N acid (eq/L) × V(mL) acid = N base (eq/L) × V(mL) base   

رابطه فوق اساس محاسبه مربوط به تيتراسيون مي­باشد. محلولي كه داراي نرماليته مشخص است، محلول استاندارد يا محلول تيتركننده و يا محلول معلوم و محلولي كه داراي نرماليته نامشخص مي‌باشد محلول تيتر شدني يا محلول مجهول ناميده مي‌شود. معمولا محلول استاندارد را در بورت و محلول مجهول را در ارلن ماير (Erlen meyer) مي‌ريزند و نقطه پايان واكنش به وسيله يك شناساگر مناسب تعيين مي‌شود. (نرمالیته یک محلول برابراست با اکی والان گرم ماده حل شده در یک لیتر محلول)

بر اساس روش کار تیتراسیون براي برداشتن محلول مجهول معمولا از پيپت استفاده مي‌شود. پس حجم محلول مجهول در هر سنجش برابر حجم پيپت (Pipette) خواهد بود. در پايان سنجش، حجم محلول استاندارد مصرف شده از روي بورت (Burette) خوانده مي‌شود.

نرماليته محلول استاندارد معلوم است به اين ترتيب، در رابطه:  N1.V1 = N2.V2  تنها نرماليته ماده مجهول نامعلوم است، كه به سادگي قابل محاسبه خواهد بود.

روش کار تیتراسیون در آزمایشگاه

  • وسائل شيشه‌اي اندازه‌گيري بايد كاملا تميز باشند به طوري كه قطره‌ هاي آب به ديواره‌ هاي آنها نچسبیده باشد (چرب نباشد). در غير اين‌صورت آنها را با مايع پاك كننده بشوييد.
  • در روش کار تیتراسیون براي اينكه بتوانيد يك محلول را چند بار تيتر كنيد، ابتدا محلول را در بالن ژوژه بريزيد. به آن آنقدر آب مقطر اضافه كنيد تا سطح محلول مقابل خط نشانه قرار گيرد. در آن را ببنديد و خوب به هم بزنيد تا محلول يكنواخت شود (حجم بالن ژوژه روي آن نوشته شده است). سپس مي‌توانيد چندين بار حجم‌هاي معيني از آن را براي سنجش برداريد مقداري كه هر بار براي سنجش بر مي‌داريد جزء مشخصي از كل محلول است.
  • پيش از ريختن محلول در بورت، بورت(Burette) را با كمي از خود محلول بشوييد (محلول شست و شو را دور بريزيد). تا قطره هاي آب به ديواره بورت باقي نماند.
  • براي ريختن محلول در بورت از قيف استفاده كنيد.
  • دقت كنيد روش کار تیتراسیون ، شير بورت چكه نكند، پس از ريختن محلول در بورت، زير شير آن پر باشد و حباب هوا در آن باقي نماند. در صورت وجود حباب،  با باز و بسته كردن سريع شير بورت حباب را از بين ببريد.
  • بورت­هاي معمولي تا 0.1 mL مدرج شده است و شما مي توانيد تا 0.1 mL را با كمي تقريب بخوانيد و هنگام نوشتن حجم تا  0.1mL  بنويسيد. (مثلاً0.15ميلي‌ليتر صحيح است نه 15 خالي).
  • براي برداشتن محلول به وسيله پيپت در روش کار تیتراسیون ، ابتدا پيپت را با آب مقطر بشوييد، ديواره بيروني آن را به وسيله دستمال خشك كنيد. سپس داخل پيپت را با كمي از محلول مورد آزمايش بشوييد (محلول شست و شو را دور بريزيد). آنگاه سر پيپت را درون محلول قرار دهيد و به وسیله مكنده لاستيكي (Pipette Filler) آنرا پر کنید. در ادامه نوک پيپت را مدتي(تقريبا 20 ثانيه ) به بدنه ارلن تكيه دهيد تا مایع درون آن خارج شود. (مقدار بسيار جزئي از محلول كه در سر پيپت باقي مي ماند، حساب شده است، بنابراين هرگز در پيپت ندميد و آن را نتكانيد).
  • براي برداشتن محلول‌هايي كه در واكنش شركت مي‌كنند، ولي مقدارشان در محاسبه وارد نمي‌شود از استوانه مدرج استفاده كنيد.
  • محلول شناساگر يا مواد ديگر لازم براي انجام واكنش را، به محلول مجهول، در ارلن بيفزاييد.
  • خط مدرج مقابل سطح محلول درون بورت را يادداشت كنيد. ( V1 )
  • براي خواندن سطح محلول در امتداد سطح افق به بورت يا پيپت نگاه كنيد و خطي را بخوانيد كه به زير منحني سطح محلول مماس است.
  • در روش کار تیتراسیون ، يك صفحه كاغذ سفيد زير ارلن بگذاريد تا تغيير رنگ را به خوبي تشخيص دهيد.
  • شير بورت را با دست چپ و گردن ارلن را با دست راست بگيريد. ارلن را زير شير بورت نگهداريد. شيربورت را به آرامي باز كنيد و از محلول درون بورت، به تدريج، به محلول مجهول درون ارلن بيفزاييد. در تمام مدت تيتراسيون (در مدتي كه محلول معلوم را به محلول مجهول اضافه مي كنيد) بايد محلول را به كمك حركت چرخشي كه با دست به ارلن مي‌دهيد به هم بزنيد. به محض مشاهده تغيير رنگ گفته شده در هر آزمايش شير بورت را ببنديد.
  • ببينيد سطح مايع در بورت مقابل كدام خط نشانه است. آن را يادداشت كنيد( V2 ).
  • با كم كردن حجمهاي خوانده شده از روي بورت (در ابتدا و پايان تيتراسيون) حجم محلول معلوم مصرف شده را به دست آوريد (V= V2 – V1 ).
  • اگر محلول مجهول كافي را در اختيار داريد ابتدا يك بار تيتراسيون را سريع انجام دهيد تا حدود حجم معلوم مصرفي را به دست آوريد و سپس با دانستن اين مقدار، بار دوم با دقت زيادي تيتراسيون را سريع انجام دهيد تا حدود حجم معلوم مصرفي را به دست آوريد و سپس با دانستن اين مقدار، بار دوم با دقت زيادتري تيتراسيون را تكرار كنيد.
  • در روش کار تیتراسیون بهتر است که در صورتي كه چند بار تيتراسيون را انجام داده‌ايد و رقم‌هاي نزديك به هم به دست آورده‌ايد مي‌توانيد حجم‌هاي مصرفي را ميانگين بگيريد.

 

مقالات پیشنهادی

پارامتر های طراحی سیستم تصفیه

پارامتر های طراحی سیستم تصفیه متاسفانه در حال حاضر، طراحي تصفيه خانه هاي فاضلاب بر اساس پارامتر های طراحی سیستم تصفیه بومی و محلی انجام نمی گردد و بر اساس منابع اطلاعاتي خارج از كشور انجام ميشود. كه لزوما با شرايط ايران منطبق نبوده و لذا هزينه هاي اضافي، مشكلات و خطرهايي از اين بابت […]

دستگاه کروماتوگرافی گازی

دستگاه کروماتوگرافی گازی در کروماتوگرافی گازی نمونه تبخير و به سر ستون كروماتوگرافي تزريق مي شود. شويش با جرياني از فاز متحرك گازي بي اثر صورت مي پذيرد. بر عكس اكثر انواع ديگر كروماتوگرافي، فاز متحرك با مولكول هاي آناليت بر هم كنش ندارد و فقط به عنوان وسيله اي براي انتقال مولكول ها از داخل ستون […]

اندازه گیری نیتریت در آب آشامیدنی

اندازه گیری نیتریت در آب آشامیدنی : نیتریت، حالت اکسایش میانی نیتروژن است، که از اکسایش آمونیاک (محصول میانی فرایند نیترات سازی) و نیز کاهش نیترات (محصول میانی فرایند نیترات زدایی) تولید می شود. غلظت نیتریت در آب های شیرین معمولاً خیلی کم و در حدود  Mg NO2 – N/L 0/001 است و به ندرت به Mg […]

آزمایشگاه آنالیز آب

آزمایشگاه آنالیز آب آزمایشگاه آنالیز آب به منظور تعیین کیفیت آب از لحاظ میکروبی، فیزیکی- شیمیایی و فلزات سنگین ایجاد می شود. آنالیز آب با اهداف مختلفی از جمله حفظ سلامتی جامعه، حفاظت از محیط زیست، کشاورزی و … انجام پذیر است. در آزمایشگاه برای رسیدن به این اهداف آزمایش های مختلفی روی نمونه های […]

سوپرکلریناسیون چاه آب

سوپرکلریناسیون چاه آب بازسازي ، نگهداري و گندزدايي به موقع چاه هاي آب شرب و سوپرکلریناسیون چاه آب و تلاش در جهت افزايش بازدهي چاه ها از تدابيري است كه در بالا بردن عمر مفيد و استفاده ار توان بالقوه چاه موثر است.رشد باكتري هاي آهن خوار و ته نشيني لجن همراه رسوبات و اكسيد آهن بعضي […]

انواع تیتراسیون

انواع تیتراسیون يكي از مهمترين و ساده ترين روش هاي سنجش غلظت محلول ها استفاده از انواع تیتراسیون می باشد و درصد خلـوص مواد شيميايي كه در اكثر آزمايشگاه هاي صنايع مختلف هـم كـاربرد وسـيعي دارد استفاده از روش هاي تيتراسيون (سنجش حجمي) مي باشد كه با انتخـاب مناسـب مواد آزمايش كننده در آن مي […]

پارامترهای کیفی آب

پارامترهای کیفی آب

پارامترهای کیفی آب محدوده استاندارد  پارامترهای کیفی آب به عنوان يکي از عوامل بهبود و رشد اقتصادي جوامع به شمار ميآيد، لذا مديريت بهينه منابع آب به ويژه آب شيرين، به عنوان يکي از مهمترين برنامه هاي کشورها محسوب ميشود. کيفيت آبهاي سطحي در مناطق مختلف بدليل تنوع سازندها و ساختارهاي زمينشناسي و عوامل هيدروژئولوژيکي تغيرات […]

استاندارد آب آتش نشانی

استاندارد آب آتش نشانی ضمن عرض تسلیت به خانواده های شهید آتش نشان ساختمان پلاسکو، میزان استاندارد آب آتش نشانی به منظور گسترش آگاهی عمومی و بهینه سازی سیستم اطفا حریق کشور برگفته از مطالعاتی سازمان آتش نشانی ایلینویز بیان میگردد. استاندارد آب آتش نشانی چگونه باید باشد تا با آب بیشترین مقدار آتش را بتوان خاموش […]

آزمایش قلیاییت آب

آزمایش قلیاییت آب : برای آزمایش قلیاییت آب آشامیدنی مقداری کربنات و بی کربنات به صورت کربنات سدیم ، بی کربنات سدیم ،و بی کربنات منیزیم وجود دارد. همچنین به ندرت سیلیکاتها و فسفات ها در آب دیده می شوند که در این صورت این یون ها نیز در قلیاییت آب موثر می باشند. منظور […]

مسیرهای انتقال پاتوژن ها و انگل های مرتبط با آب

مسیرهای انتقال پاتوژن ها و انگل های مرتبط با آب انتقال، شامل جابجایی عامل عفونی از یک مخزن به یک میزبان، مهمترین عامل در زنجیره عفونت می باشد. پاتوژن ها می توانند از طریق مسیرهای متعددی از مخزن به میزبان مستعد منتقل شوند. مسیرهای انتقال پاتوژن های مرتبط با آب در شکل 1 خلاصه شده […]

نظرات کاربران

ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید در وب سایت منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • مجموع دیدگاهها: 1
  • در انتظار بررسی: 0
  • انتشار یافته: 0

هنوز دیدگاهی ثبت نشده است.

سوالی دارید؟ منتظر تماس شما هستیم

برای دریافت مشاورۀ رایگان، همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید