شوری آب و خاک

کشاورزی با مدیریت شوری آب و خاک و كاربرد آنها براي آبياري محصولات گياهي (اعم از خوراكي و غير خوراكي) سر و كار دارد. اما مديريت اين آبها در حين مصرف و شرايط محيط مصرف (مثلا شرايط خاك) ممكن است، گروه بندي و انتظارات ناشي از آن را دگرگون كند. به عبارتي ديگر، ممكن است آبي از گروه كيفيتي خوب به علت مديريت نادرست نتايج نـامطلوب بـه بـار آورد ولي آبي از گروه كيفيتي متوسط با مديريت خوب نتايج خوشايند به دست دهد. با توجه به اين نكات روشن است كه گروه بندي آبها در بسياري موارد براي تعيين مناسب بودن آنها ارائه نشده و توصيه هم نميشود. هدف اساسي از اينگونه طبقه بندي ها آگاهي از خطرات  آنها و اتخاذ روشهاي مديريتي مناسب براي دستيابي به نتيجه بهينه است. در واقع هر يك از گروه بندي هاي معتبر مجموعه اي از گمانه هـا و فرضـيات را مبنـاي كـار قـرار داده و بـر اسـاس آنهـا   گروه بندي آبها را شكل ميدهد.

كاربران اين گروه بنديها ميتوانند برمبناي فرضيات و توصيه هاي مـديريتي مناسـب نـه تنهـا انتظـارات توليدي خود را پيش بيني نموده و تصميمي متناسب با آن بگيرند، بلكه با رعايت توصيه هاي مربوط از اثرات ناخوشـايند زيـست محيطـي و تخريب منابع طبيعي بكاهند. اهميت ديگر طبقه بندي كيفي شوری آب و خاک در اين است كه به اتكاي آن ميتوان يافته هاي تحقيقاتي و تجربي با آبـي معين را از مكاني به مكان ديگر منتقل كرده و براي آبهايي با كيفيت مشابه به كار بست. استفاده از نتايج تحقيقاتي در زمينه كاربرد آب در صورتي مجاز و موفق خواهد بود كه به گروه كيفيتي آب و شيوه مديريت آن در حين مصرف توجه شود.

بر اساس اين يافته ها ميتوان محدوده هاي مجاز مصرف شوری آب و خاک براي توليد محصولات كشاورزي را افزايش داد و موارد كـاربرد بيشتري براي اين آبها فراهم كرد. با توجه به تحقيقات مزبور و مباني مورد عمل مراجع معتبر جهـان، طبقـه بنـدي جديـدي بـراي آبها از لحاظ شوري طراحي ميشود. گروهبندي مورد نظر در جدول زیر ارائه شده اسـت. همـانگونـه كـه جـدول زیر نـشان ميدهد، در گروه نخست اين طبقه بندي آبهاي غير شور قرار دارند. اين گروه شامل آبهايي اسـت كـه محـدوده تغييـرات هـدايت
الكتريكي آنها كمتر از 700ميكروزيمنس بر سانتيمتر از بوده و كاربردشان براي آبياري محدوديت ندارد و براي آنها مديريت خاصـي
به جز انجام صحيح عمليات آبياري ضروري نيست. شوري اين آبها در حدي انتخاب شده است كه حتي بعد از افزايش غلظت نمك آنها در خاك تا دو برابر ميزان اوليه، هنوز صدمه قابل توجهي به محصولات حساس به شوري وارد نيايد.

با اين وجود، از آنجا كه بـه هر حال مقداري نمك با آب وارد خاك ميشود و بخش عمده آن در خاك باقي ميماند، توصيه ميشود كه چنانچه بارندگي منطقـه مورد نظر كم است (250mm> ) با انجام آبشويي زمستانه از انباشت نمك در منطقه ريشه جلوگيري گردد. درمناطقي با بارندگيهـاي بيشتر احتمال آبشويي نمكها با آب باران زياد است و بنابراين آبشويي اضافي ضروري نخواهد بود.

•  غیرشور : اين آبها در هر نوع بافت خاك براي آبياري همه گياهان قابل استفادهاند. در شرايط بارندگي كـم،
  آبشويي زمستانه توصيه ميشود.
• کم شور: در خاكهاي داراي بافت سبك و متوسط بيخطرند. در خاكهاي رسي، آبشويي نمكها و زهكشي بايد انجام شود
• لب شور : در خاكهاي سبك با يك بار آبشويي زمستانه همراه باشد. در خاكهاي بافـت متوسـط و سـنگين آبشويي نمكها در هر نوبت آبياري انجام شود و در اين خاكها براي محصولات حساس به شوري به كار نرود. در مرحله جوانه زني، حتي المقدور از آبهاي غير شور يا كم شور استفاده شود.
• شور : فقط در موارد استثنايي (گياهان يا ارقام مقاوم به شوري + خاكهاي سبك با زهكشي خوب) يـا در شرايط اضطراري (خشكسالي) در دفعات كم استفاده از اين آبها مجاز است.
• ابرشور : غيرمجاز براي آبياري