پارامترهای کیفی آب

پارامترهای کیفی آب را میتوان با سه مؤلفه اصلي هیدرودینامیكي، فیزیكي – شیمیایي و زیستي به طور کامل توصیف نمود. ارزیابیهای کیفي آب، بر مبناي پایش مناسب این مؤلفه ها صورت میگیرد.  هر بدنه آب شیرین داراي الگوي خاصي از ویژگیهای فیزیكي- شیمیایي است که عمدتاً ناشي از شرایط آب و هوایي ، وضعیت ریخت شناسي و ژئوشیمیایي حوضه آبریز و لایههای آبدار زیرین آن است.
بیش از 90درصد آبهای سطحي که به طور کامل از تأثیر فعالیتهای بشري مصون مانده اند، کیفیت آب مطلوب براي اغلب کاربریهای آب را دارا هستند . البته در برخي از آبهای سطحي دست نخورده مانند دریاچه های نمك، آبهای هیدروترمال، دریاچه های آتشفشاني اسیدي و غیره شرایط شیمیایي به گونه ای است که براي استفاده انسان مناسب نمیباشند. با این وجود، برخي ارگانیزم هاي زنده خود را با شرایط زندگي در این گونه محیط های سخت وفق داده اند. غلظت طبیعي نمكهای محلول،
فلوراید، آرسنیك و … در برخي از آبهای زیرزمیني نیز ممكن است فراتر از حداکثر غلظت مجاز آنها باشد.

پارامترهای کیفی آب از لحاظ زیستی

توسعه حیات گیاهي و جانوري در آبهای سطحي توسط مجموعهای از عوامل مختلف زیست محیطي کنترل میشود. این عوامل زیست محیطي در انتخاب گونه های مختلف و تعیین قابلیتهای فیزیولوژیكي هر یك از گونه های انتخاب شده موثر میباشند.
در مقایسه با ویژگیهای شیمیایي آب، که با روشهای تجزیهای مناسب قابل اندازه گیري میباشند، ویژگیهای زیستي آب ترکیبي از شاخصه های کمي و کیفي بوده و به سادگي قابل توصیف نیست.

در نتیجه ارزیابي کیفیت آب بر مبناي ویژگیهای زیستي (پایش زیستي،) در مقایسه با پایش شیمیایي، داراي فرایندي نسبتاً پیچیده میباشد.
پایش زیستي معمولاً در دو سطح متفاوت صورت میگیرد:

1. عكسالعمل گونه های زیستي خاص به تغییرات زیست محیطي
2. عكسالعمل جامعه زیستي مجموعهای از گونه های زیستي مرتبط با هم) به تغییرات زیست محیطي آنالیز شیمیایي برخي از گونه های زیستي (از قبیل صدف و خزه آبي) و یا بافتهای اندامي (مثل ماهیچه و کبد) را میتوان ترکیبي از پایش شیمیایي و پایش زیستي دانست.

کیفیت زیستي و شیمیایي – زیستي حاوي بعد زماني بسیار طولانیتری در مقایسه با کیفیت شیمیایي آب میباشد، چرا که اثر تغییرات شیمیایي و یا هیدرولوژیكي بر روي حیات گیاهي و جانوري ممكن است روزها، ماهها و یا حتي سالها ادامه داشته باشد که در این نوع پایش که آلودگي درون بدن موجودات زنده را شامل میشود این مهم پوشش داده میشود.

پایش پارامترهای کیفی آب

با توجه به پیچیدگي عوامل موثر بر کیفیت آب و گستردگي شاخصهایی که براي توصیف کیفیت آب استفاده میشود، ارزیابي کیفیت آب بسیار مشكل است. علاوه بر این، با افزایش تقاضا براي مصرف آب و پیشرفت، تأمین آب به مراتب سختتر و پیچیدهتر شده است.
«کیفیت آب» دارای تعریف جامع و در عین حال ساده ای است که در طول دوره های زمانی همواره تغییر نموده است. به نظر « کیفیت آب » روشهای اندازه گیري و تفسیر داده های کیفي در طول سده گذشته میباشد در حالی که به نظر میرسد که مناسبترین تعریف برای کیفیت آب عبارتست از:
«ویژگیهای فیزیكي- شیمیایي و زیستي که معمولاً در ارتباط با مناسب بودن یك بدنه آبي براي یك کاربري خاص » ارائه میشوند.
معمولاً کاهش کیفیت (آلودگي) یك بدنه آبي در دو مرحله اتفاق میافتد. در مرحله اول، تغییرات کیفیت آب فراتر از محدوده طبیعي بوده و نشانه هایی از دخالت انسان را دارد، ولي کاهش کیفیت در حدي نیست که تهدیدي براي حیات گیاهي و جانوري محسوب گردد و یا محدودیتي براي کاربری های آب ایجاد نماید. این گونه تغییرات محدود در کیفیت آب فقط با اندازه گیریهای مستمر شیمیایي و در یك بازه زماني طولاني قابل شناسایي است.