کروماتوگرافی gc-mass

کروماتوگرافی گازی طیف سنجی جرمی یا کروماتوگرافی gc-mass ،يكي از روش هاي طيف سنجي است كه شامل جداسازي يون هاي يك يا چند اتمي بر پايه نسبت جرم به بار (m/z)  و اندازه گيري m/z و فراواني يون ها در فاز گازي است. به عبارت دقيقتر طيف سنجي جرمي به بررسي نسبت جرم به بار مولكولها با استفاده از ميدان هاي الكتريكي و مغناطيسي ميپردازد.
در واقع در مبحث آشکارساز های کروماتوگرافی و دستگاه کروماتوگرافی گازی انواع آشکار ساز ها و نحوه عملکرد آنها و همچنین کارکرد کروماتوگرافی توضیحات لازم را ذکر کردیم.

دستگاه تلفيقي(Hyphenated) كروماتوگرافي گازي- طيف سنج جرمي (GC-MS) از دو قسمت كروماتوگرافي گازيGC و طيف سنجي جرمي MS تشكيل شده است. در اين دستگاه GCو Massاز هم جدا نمي باشند و وارد كردن نمونه به دستگاه Massاز طريق GCمي باشد، بنابراين در اين دستگاه، فقط از نمونه هايي مي توانيم طيف جرمي تهيه كنيم كه بتوانيم به GC تزريق نماييم. پس به طور عمده اين دستگاه براي شناسايي و تعيين مقدار تركيباتي است كه حالت فرار دارند (مانند اسانس هاي گياهي كه نقطه جوش پاييني دارند) و يا بواسطه تركيب با برخي واكنشگرها و يا حلال هاي خاص، امكان فرار بودن را مي يابند. در دستگاه GC-MS اجزاي يك مخلوط به ترتيب توسط يك ستون كروماتوگرافي از هم جدا مي شوند و پس از حذف گاز حاصل، وارد منبع يونش طيف سنج جرمي مي گردند و سپس، بواسطه توليد ميدان هاي الكتريكي پر قدرت، اقدام به شناسايي كمي و كيفي اجزاي مخلوط بر اساس نسبت بار الكتريكي به جرم آن ها مي گردد.

سرعت جريان کروماتوگرافی gc-mass از ستون مويين عموما به اندازه اي كم است كه خروجي ستون را مي توان مستقيما به محفظه يونش طيف سنج جرمي خوراند.

براي ستون هاي پرشده از يك جداكننده جتي براي جدا كردن قسمت عمده گاز حامل ار آناليت استفاده مي شود. در اين وسيله، گازهاي خروجي از افشانه يك جداكننده جتي تمام شيشه اي خارج مي شوند كه افزايش اندازه حركت مولكول هاي سنگين آناليت مي گردد به طوري كه %50يا بيشتر از آن ها در يك مسير كم و بيش مستقيم به سمت جداكننده حركت مي كند. در مقابل، اتم هاي سبك هليم توسط خلا از مسير مستقيم منحرف شده و بدين ترتيب به خارج پمپ هدايت مي شوند.

اجزاي اصلي کروماتوگرافی gc-mass

• سيستم ورودي نمونه
• منبع يونش
• تجزيه گر جرمي
• آشكارساز

کروماتوگرافی gc-mass و خلا

يكي از مشخصات بارز طيف سنجي جرمي كه آن را از بقيه روش هاي دستگاهي متمايز مي سازد نياز به ايجاد فشارهاي پايين
درتمام اجزاي دستگاه به جز پردازنده سيگنال و قرائت مي باشد.  وجود خلا زياد منجر به برخوردهاي كمتر گونه ها با اجزاي اتمسفر شده و در نتيجه توليد الكترون ها و يون هاي آزاد بيشتر صورت مي پذيرد.