EC آب کشاورزی

EC آب کشاورزی – electrical conductivity عبارت است از هدایت الکتریکی یا رسانندگی الکتریکی یک آب کشاورزی. در واقع رسانندگی الکتریکی یک محلول معیاری است از توانایی آن در انتقال جریان الکتریکی. این پارامتر به مواردی مانند دما، غلظت ، تحرک یون ها و ظرفیت یون ها بستگی دارد. رسانندگی محلول های دارای ترکیبات معدنی بیشتر و بهتر از محلول های دارای ترکیب آلی است زیرا ضریب تفکیک ترکیبات معدنی ببیشتر است. رسانندگی الکتریکی عکس مقاومت الکتریکی است از این رو واحد آن عکس اهم یا زیمنس است.( 1S= 1 mho ) رسانندگی الکتریکی آب معمولا برحسب میکروزیمنس بر سانتی متر (μS/cm) یا میلی زیمنس بر متر (mS/m) گزارش می شود.

چون یون ها بار و اندازه های متفاوت دارند، رسانندگی آنها با هم متفاوت است و برای آنها پارامتری به اسم رسانندگی اکی والان تعریف می شود. رسانندگی اکی والان یعنی رسانندگی ی اکی والان بر ماده که از تقسیم رسانندگی بر نرمالیته ماده به دست می آید.  = λ که در آن N نرمالیته (eq/l)  و  رسانندگی (S/cm) و هرچقدر غلظت به سمت صفر کاهش پیدا کند این پارامتر به مقدار ثابتی میل می کند. در محلول های بسیار رقیق رسانندگی خاصیت جمع پذیری دارد. اما رسانندگی به دست آمده از روش جمع پذیری معمولا با مقدار واقعی متفاوت است زیرا یون ها برهمکنش الکترو استاتیکی داشته و برخی از بار ها خنثی می شود و رسانایی کاهش می یابد. رسانندگی اکثر یون های موجود در آب های طبیعی و مناسب برای کشاورزی در دمای 25 درجه سانتی گراد در بالا آمده است.

EC آب کشاورزی بسیار پر اهمیت است زیرا آبی که مناسب آبیاری گیاهان باشد باید ویژگی هایی داشته باشد که یکی از مهم ترین آنها میزان شوری کنترل شده است که ازتباط مستقیم با رسانندگی دارد. استاندارد هایی برای بررسی کیفیت و شوری آب کشاورزی وجود دارد که از بین آنها می توان به مهم ترینشان یعنی آزمایشگاه شوری خاک در آمریکا و  FAO اشاره کرد. با توجه به این استاندارد ها می توان شوری آب را حساب کرده و مقادیر متعادل آنرا اعمال کردبدون اینکه به خاک و یا گیاه آسیبی وارد شود برای مثال برای برخی از گیاهان خاص آب تا شوری 10 الی 20 میلی زیمنس نیز قابل استفاده است. استفاده از آب شیرین یا غیر شور نیز مناسب برای کشاوزری نیست زیرا باعث رقیق شدن شدید محلول خاک شده و پراکنده شدنن ذرات خاک را به همراه خواهد داشت و نمک های نیمه محلول را می شوید.

معمولا روشی که برای به دست آوردن هدایت آب کشاورزی وجود دارد  استفاده از هدایت سنج است. هر دستگاه هدایت سنج دارای دو الکترود یکسان فلزی است که روی سطح آنها با یک لایه  پلاتین پوشیده شده اند. این الکترود هابه صورت موازی در یک محفظه شیشه ای قرار گرفته اند. این استوانه شیشه ای باید به صورتی که با دیواره ها یا کف ظرف نمونه برخورد نکند درون قسمت همگن محلول نمونه قرار گیرد. سپس با اعمال ولتاژ مناسب می توان میزان هدایت الکتریکی آب را اندازه گیری کرد. باید توجه داشت که میزان ولتاژ اعمال شده بسیار کم یا زیاد نباشد و اعمال ولتاژ بسیار بالا باعث تجزیه محلول می شود.

تعیین میزان شوری آب رای کشاورزی بسیار مهم است. باری تعیین ارتباط بین شوری و هدایت الکتریکی آب مینوان سه دسته بندی را تعیین نمود. اول اینکه میزان شوری با جریان آب عبوری نسبت عکس داشته باشد و با افزایش میزان کمی جریان، میزان شوری کاهش یابد که منابع آب که در ایران این نسبت را داشته باشد، زیاد است. دوم اینکه تغییرات شوری آب با میزان جریان عبوری آب، ثابت و بدون تغییر باشد و سوم اینکه میزان شوری با جریان عبوری نسبت مستقیم داشته باشد و با افزایش جریان شوری نیز افزایش یابد که منابع آب این چنینی محدود هستند.

در هدایت سنجی آب کشاورزی سدیم آب به عنوان نسبت سدیم تبادلی به کل ظرفیت تبادل کاتیونی خاک تعیین می شود. اصطلاحی که در این مورد استفاده می شود، درصد سدیم تبادلی (ESP ) است. ESP یا درصد سدیمی که قابل تبادل است، معیار مهمی در تصفیه آب جهت مصارف کشاورزی و توصیف خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک است. از روی درصد (ESP) و نسبت جذبی سدیم  (SAR)  می توان میزان حساسیت خاک و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آنرا تخمین زد.  به عنوان نمونه در  ESP  بیش از 15 ویژگی های خاک تغییر کرده و غیر قابل نفوذ تر می شود بدین ترتیب می توان آب و خاک مناسب با توجه به محصولات کشتی را تهیه و آزمایش کرد. اگر این درصد در آب زیاد باشد و آب غیر قابل نفوذ باشد باید از آب شیرین برای آبیاری استفاده کرد.