pH آب کشاورزی

pH آب و خاک کشاورزی تاثیر بسیار مهمی در بهره وری و سوددهی از محصولات کشت شده دارد. در واقع pH نشان دهنده میزان اسیدی آب و خاک می باشد که محدوده آن بین 1 تا 14 است. pH=7 در دمای 25 درجه، خنثی بودن pH آب و خاک  را از لحاظ شیمیایی نشان می دهد. pH پایین تر از 7 خاصیت اسیدی و اعداد بالاتر از آن خاصیت قلیایی آب و خاک را نشان می دهد.

pH خاک های کشاورزی حاصلخیز معمولاً بین 4 تا 8 به عنوان یک ویژگی خاص در نظر گرفته می شود. pH خاک کشاورزی در واقع بیانگر واکنش خاک می باشد که در حاصلخیزی آن خاک بسیار مهم است. pH پایین در خاک (اسیدی بودن خاک) به معنای غلظت زیاد هیدروژن H⁺ بر روی کمپلکس های جذبی است. pH بالا در خاک (قلیایی بودن)نیز به این معنی است که کاتیون های کلسیم و سدیم در خاک بیشتر است. ولی در کل سطح بهینه pH برای خاک کشاورزی بین 5 تا 6 می باشد.

در مناطق پر باران و مرطوب pH خاک کشاورزی به دلیل آبشویی زیاد ناشی از بارندگی بیشتر اسیدی هستند. در مناطق خشک و کم باران نیز بیشتر به دلیل تجمع عناصری مثل سدیم و کلسیم قلیایی بوده و امکان دارد بالاتر از 7 باشد. اگر pH خاک از 6 پایین تر باشد مواد مغذی ریز خاک بهتر می تواند جذب گیاه شود. ولی اگر pH بالاتر از 7 باشد مقدار این مواد مغذی ریز در محلول خاک به شدت کاهش می یابد. با بالا رفتن یک واحد pH مقدار مواد مغذی ریز محلول در خاک (مثل آهن) هزار برای کاهش پیدا میکند.

اگر pH آب کشاورزی و آبیاری بالا باشد به مرور زمان pH خاک را نیز بالا می برد. این امر باعث می شود که مواد مغذی ریز مثل آهن، منگنز و غیره توسط گیاه کمتر جذب شود. بعلاوه وجود بی کربنات بالا در آب قلیایی (با pH بالا) موجب کاهش عملکرد گیاه می شود. کاهش عملکرد گیاه به صورت زرد شدن برگ ها به دلیل تأثیر روی غلظت آهن ظاهر می شود.

بالا یا پایین بودن pH آب و خاک کشاورزی می تواند مشکلاتی زیادی برای کشاورزان در عرصه تولید داشته باشد. به همین دلیل بهتر است میزان pH هر کدام از آنها  همیشه در حد تعادل نگه داشته شود. برای پایین آوردن اسیدیته خاک و خنثی کردن آن باید از آهک استفاده کرد. دلیل استفاده از آهک هم این است که هم تأثیرش زیاد بوده و هم اینکه  هزینه آن کم می شود. برای پایین آوردن pH خاک علاوه بر آهک از مارل، خاکستر چوب و پودر استخوان نیز استفاده می شود. در خاکهایی که pH آنها پایین است (خاک اسیدی) کودهای فسفری و نیتروژنی که کلسیم دارند مودر استفاده قرار می گیرد.

در خاک های قلیایی باید از کودهای اسیدی مثل سولفات آمونیوم، نیترات آمونیوم و یا اوره استفاده می شود. برای پایین آوردن قلیائیت خاک و سدیم آن می توان از گچ، اسید سولفوریک و گوگرد استفاده کرد. همان طور که گفته شد اگر pH آب کشاورزی بیشتر باشد موجب بالا رفتن pH خاک نیز می شود. برای بالا بردن PH آب کشاورزی و قلیایی کردن آب های اسیدی می توان از جوش شیرین استفاده کرد. اما اگر قلیایی باشد برای پایین آوردن آن می توان از یک چیز اسیدی مثل آب لیمو استفاده کرد.