pH خاک

pH خاک

pH خاک یکی از عوامل مهم در حاصلخیزی خاک و رشد گیاه محسوب می شود. در واقع پی اچ خاک بیانگر واکنش خاک می باشد. pH هفت به معنای خنثی بودن خاک از نظر شیمیایی بوده، اعداد پایین تر از 7 اسیدی بودن خاک (یعنی غلظت زیاد یون هیدروژن H⁺ بر روی کمپلکس های جذبی) و اعداد بالاتر از 7 نشان دهنده قلیایی بودن خاک (غالب بودن کاتیون های کلسیم یا سدیم) می باشد.

در خاک های حاصلخیز pH به صورت معمولی بین 4 تا 8 می باشد. این میزان از pH به عنوان یک ویژگی خاص خاک ها مورد توجه قرار می گیرد. pH نباید به شدت تغییر یابد و مقدار بهینه آن باید تحت تأثیر مرحله تکامل قرار بگیرد.

در مناطق حاره مرطوب به دلیل آبشویی زیاد ناشی از بارندگی pH خاک به شرایط اسیدی تمایل داشته و پایین تر از 7 می باشد. در مناطق شبه حاره ای خشک، امکان دارد خاک قلیایی باشد ( pH بالای 7). دلیل آن نیز تجمع عناصر قلیایی مثل کلسیم و سدیم می باشد.

pH بین 5 و 6 به همراه یکسری از شرایط از جمله رطوبت کافی، مواد آلی کافی (به عنوان منبع کربن و انرژی) و همچنین دمای بین ℃ 15 تا 35 شرایط بهینه برای فعالیت جانداران خاک را بوجود می آورند.

با تنظیم نگه داشتن pH خاک در سطح بهینه (5-6) با استفاده از آهک و جلوگیری از تغییرات شدید در واکنش خاک می توان از فعالیت مفید موجودات زنده در خاک حمایت کرد.

رفع مشکل اسیدی خاک

مشکل اسیدی بودن خاک را می توان با آهک کم یا خنثی کرد. آهک پودر شده (CaCO₃) یکی از مؤثرترین و کم هزینه ترین مواد است که برای بهبود و تصحیح شرایط اسیدی خاک مورد استفاده قرار می گیرد.  اینکه چقدر آهک مورد نیاز است تا مشکل اسیدی بودن برطرف شود را می توان با اندازه گیری pH خاک تخمین زد. در آزمایشگاه خاک کشاورزی شرکت آب راهبر محاسب کلیه پارامترهای خاک و خاک کشاورزی آزمایش می شود. این آزمایشگاه در دانشگاه شهید بهشتی – پردیس فنی و مهندسی شهید عباسپور واقع شده است. جهت هماهنگی برای مشاوره و ارسال نمونه با ما تماس بگیرید.

در مناطقی که نیاز به عنصر منیزیم احساس می شود، سنگ آهک دولومیتی (CaCO₃.MgCO₃) این عنصر را تأمین می کند. استفاده از مارل (CaCO₃)، پودر استخوان (Ca₃(PO₄)₂) و خاکستر چوب از دیگر مواردی هستند که می توان برای بهبود و تصحیح شرایط اسیدی خاک استفاده نمود. استفاده از کودی هایی که حاوی کاتیون کلسیم (مثل کودهای فسفری و نیتروژنی)، در خاک هایی که اسیدی هستند باید  مورد توجه بیشتری قرار بگیرند. هر چند که آهک دهی به خاک به دلیل رسوب آلومینیم آزاد و کنترل سمیت آن موثر و مفید می باشد، اما زمانی که pH خاک به 7 برسد، آهک دهی می تواند موجب کمبود عناصر کم مصرف (آهن، منگنز، روی و بور به جز مولیبدن) در خاک های مناطق حاره ای می شود. برای جلوگیری از این مشکل باید سعی شود که آهک و کود ها (عناصر تغذیه ای پرمصرف و کم مصرف) همزمان استفاده نشود.

رفع مشکل قلیایی خاک

در خاک های با pH بالا (خاک های قلیایی) برای رفع مشکل قلیایی خاک از کوهای اسید سازی استفاده می کنند. از کودهای اسید سازی می توان به سولفات آمونیوم، سولفات نیترات آمونیوم یا اوره را می توان نام برد. در خاک های قلیایی شور نیز می توان از گچ به عنوان اصلاح کننده برای رفع سدیم استفاده کرد.