آزمایشگاه آب و پساب

برای تشخیص سلامت آب از لحاظ آشامیدنی و آبیاری باید آزمایش میکروبی و شیمیایی آب در آزمایشگاه آب و پساب معتبر اجرا گردد که آزمایشگاه مذکور باید قابلیت اندازه گیری پارامتر هایی همچون تعیین کلیه کاتیون ها و آنیون های آب ، فلزات سنگین و مواد آلی آب را داشته باشد.

سرعت عمل در تشخيص آلودگي منابع آب در آزمایشگاه آب و پساب به ترکيبات مختلف از جمله فاکتورهاي بسيار مهم در کاهش اثرات سوء ناشي از بلایاي انسان ساخت است. در شرایط عادي تشخيص آلودگي آب به سموم و آلاینده هاي آلي نيازمند دسترسي به دستگاه گازکروماتوگرافي جرمي بوده و براي تشخيص آلودگي آب به فلزات سنگين به دستگاه جذب اتمي نياز مي باشد که در زمان بروز بلایا همه ج مقدور نمي باشد، لذا سنجش بعضي از پارامترهاي جایگزین در کنار روش هاي اصلي مي تواند به تشخيص آلودگي ها کمک نماید :

پارامتر های جایگزین تشخیص آلودگی شیمیایی آب

1. PH
2. کدورت
3. کل کربن آٖلی
4. کلر باقی مانده
5. هدایت الکتریکی
6. اکسیژن محلول
7. نیترات و نیتریت
8. فسفات
9. اکسیژن مورد نیاز شیمیایی cod

پارامتر های جایگزین تشخیص آلودگی میکروبی آب

1. شاخص سمیت
2. کدورت
3. فسفات
4. کل کربن آٖلی
5. نیترات ، نیتریت
6. کلر باقی مانده

پارامتر های جایگزین تشخیص آلودگی یه سموم آب

1. شاخص سمیت
2. کل کربن آلی

کلرباقيمانده یكی از حساسترین پارامترهای شاخص در پایش سيستم های توزیع آب در آزمایشگاه آب و پساب است. با توجه به اینكه کلر با اکثر الاینده های شيميایی و بيولوژیكی واکنش می دهد، در صورت وجود عوامل آلاینده، غلظت کلرباقيمانده به ميزان قابل توجهی کاهش می یابد. بنابراین می توان از ارتباط تجربی بين افت کلرباقيمانده و حضور آلاینده های طبيعی و مصنوعی جهت تشخيص آلودگی آب استفاده نمود. 

آلاینده های مختلف نظير ميكروارگانيسم ها و ذرات کلویيدی آلی و معدنی منجر به کدورت در آب می شوند. بنابراین سنجش این پارامتر نيز یكی از روش های تشخيص سریع آلودگی آب است. سنجش کل کربن آلی یكی از روش های اندازه گيری مواد کربنه محلول و معلق آب است. استفاده از دستگاه سنجش TOC در مسير آب تصفيه شده، می تواند جهت تشخيص سریع آلودگی آب به مواد آلی استفاده گردد.

PH و هدایت الكتریكی از مهمترین پارامترهای شاخص تعيين کننده تغييرات قدرت و ترکيب یونی آب می باشند. کاربرد توأم این 2پارامتر با سایر ویژگی های آب در تشخيص آلودگی آب مفيد می باشد.

استفاده از موجودات زنده نظير ماهی ها و انجام آزمون تعيين سميت به روش زیست آزمونی یكی دیگر از معيار های تشخيص آلودگی و حضور مواد سمی در آب می باشد. زیست آزموني علاوه بر ارزش علمي زیادي که دارد، انجام آن آسان و کم هزینه بوده و نيازمند زمان، فضا و امكانات آزمایشگاهي کمی می باشد. به همين دليل امروزه چنين آزمایشهایي جایگاه ویژه اي
را در اقدامات کنترل آلودگي آب به خود اختصاص داده اند.

در زیست آزموني ارگانيسم هایی نظير دافنيا، انواع ماهی و ميگو در معرض مقادیر مختلف آلاینده قرار گرفته و به وسيله پایش خصوصيات و رفتارهاي بيولوژیكي این ارگانيسمها و مقایسه آنها با ارگانيسمهایي که هيچ گونه مواجهه با مواد آلوده کننده نداشته اند، ارزیابي سميت انجام می گيرد. آزمایش سميت برای حيات آبزیان روشی است که از عكس العمل های موجودات آبزی، برای آشكار سازی یک یا چند ماده سمی، فاضلاب یا عوامل محيطی به تنهائی یا توأم با یكدیگر، مورد استفاده قرار می گيرد.

مهمترین عوامل تأثير گذار بر انتخاب ارگانيسم مناسب براي آزمون سميت شامل حساسيت ارگانيسم انتخابي به آلاینده های سمي، فراواني ارگانيسم در تمام طول سال، زاد و ولد فراوان آن، اقتصادي بودن، اهميت اکولوژیكي، ارتباط با هدف مورد مطالعه و شرایط فيزیكي و بيماریهاي آن است.