ترکیبات BTEX :

ترکیبات BTEX عموما ترکیباتی هستند که در منابع نفتی و زغال سنگ به وفور یافت می شود. بنزن ، تولئون ، اتبل بنزن و زایلن  بخش عمده ترکیبات BTEX می باشند.

زمانیکه ترکیبات BTEX در محیط زیست رها میشوند به سرعت در هوا تبخیر میشوند. BTEX همچنین در آب حل میشوند و ممکن است در آبهای سطحی و سفره های آب زیرزمینی در سایتهای آلوده شده و یا نزدیک به ذخایر نفت خام ، زغالسنگ و گاز طبیعی یافت گردند.

منابع ترکیبات BTEX :

ترکیبات BTEX بطور طبیعی در نفت خام وجود دارد.برای مثال بنزن تا میزانی حدود 4میلی گرم در لیتر در نفت خام یافت میشود، و در آب دریاهایی که در آنها استخراج نفت و گاز طبیعی صورت می گیرد تا ppb 0.8مشاهده شده است. دیگر منابع طبیعی شامل گازهای گازهای منتشره از آتشفشانها و آتش سوزی جنگل ها هستند.

منابع عمده ناشی از فعالیتهای بشری در محیط زیست از طریق موتور وسایل نقلیه و هواپیما و نشتی های ناشی از فروش بنزین و نفت ، دود سیگار می باشند. ترکیبات BTEX در طول مراحل پالایش محصولات نفتی و زغالسنگ و در طول تولید محصولات شیمیایی میانی و مصرفی نظیر رنگ ها ، لاک و الکلها ، تینرها ، محصولات رزینی ، چسب ها ، جوهر ها و محصولات آرایشی و دارویی بوجود می آیند.

بخش اعظم BTEXرهاشده در محیط زیست مستقیما داخل اتمسفر میشود. BTEXممکن است توسط فاضلابهای صنعتی وآلودگی هوا وارد آب شود، اما اغلب آلودگی آبها به BTEXناشی از نشت نفت و محصولات نفتی یا نزدیکی به ذخایر نفت و گاز طبیعی می باشد.

ترکیبات BTEX در مایعات شکست هیدرولیکی :

ترکیبات نفتی حاوی ( BTEXنظیر بنزین) بعنوان ماده افزودنی در مایعات محرک استفاده میشوند بویژه در شکست هیدرولیکی fraccingاین مایعات محرک برای افزایش تولید در چاه های نفت و گاز استفاده میشوند به این صورت که باعث بهبود جریان هیدروکربن ها به داخل چاه نفت میشوند.شکست فرایندی است که مایعات با فشار بالا به داخل رگه زغالسنگ پمپاژ میشود تا باعث شکست رگه شده و گاز داخل آن به چاه گاز هدایت شود، و در نتیجه استخراج به حداکثر میرسد.مایعات شکست اغلب حاوی آب و ماسه می باشد اما به میزان کمی حاوی افزودنی هایی است که برای تغلیظ مایع و افزایش راندمان فرایند به آن اضافه میشود ، بنابراین نیاز به آب اضافی کاهش می یابد. در گذشته استفاده از BTEXبعنوان ماده افزودنی در مایعات شکست برای استخراج رگه های زغالسنگ مجاز بود ، با اینحال از سال 2003 صنایع آمریکا بطور داوطلبانه موافقت کردند که با توجه به در دسترس بودن جایگزین های ایمنتر ، استفاده از ترکیبات BTEX را در مایعات شکست متوقف نمایند.

در کوئینزلند ، BTEXبه شدت کنترل شده است و نباید در مایعات محرک بالاتر از حد مجاز تعیین شده در آیین نامه بکار برده شود.

مواجهه با ترکیبات BTEX :

ترکیبات BTEX در نفت و بعنوان حلال صنعتی که بصورت گسترده استفاده میشود میتواند باعث انتشار وسیع و فراوان آن در محیط زیست باشد. منابع بسیار مهم مواجهه انسان با BTEX از طریق تنفس هوای آلوده، بویژه در نواحیی با ترافیک شدید وسایل نقلیه سنگین ، پمپ بنزین ها و از طریق دود سیگار می باشد.  بویژه دود سیگار میتواند نیمی از در معرض قرارگیری روزانه با ترکیبات BTEX را منتشر نماید. در معرض قرارگیری با BTEX از طریق آب تنها درصد کوچکی از دریافتی روزانه در مقایسه با هوای تنفسی و منابع غذایی می باشد.

بنزن :

سطح مقادیر زیست محیطی بنزن از 0.2میکروگرم بر مترمکعب(0.06ppb) در نواحی روستایی دوردست تا 349 (107ppb(µg/m3در مراکز صنعتی با ترافیک سنگین وسایط نقلیه نوسان دارد.درصد بنزن در بنزین بدون سرب تقریبا %2-1می باشد. راندن یک وسیله نقلیه یک ساعت در روز تقریبا 40میکروگرم بنزن به دریافت روزانه فرد می افزاید. مقادیر بالاتر از 10000میکروگرم بر مترمکعب ( ppb3000) در پمپ بنزین ها اندازه گیری شده است.گذراندن کمتر از 2دقیقه در هفته برای بنزین زدن در پمپ بنزین به دریافت اضافی روزانه 10میکروگرم منجر میشود.بنزن در مقادیر بالایی نظیر )ppb 154- µg/m 3500 در هوای خانه های مسکونی شهری مشاهده شده است.دود سیگار مقادیر بالایی از بنزن را در هوای درون خانه ها منتشر میکند ، افراد سیگاری تقریبا 1800میکروگرم بنزن را در مقایسه با 50 میکروگرم افراد غیر سیگاری به درون ریه های خود فرو می برند. همچنین بنزن میتواند در غذاها و نوشیدنی ها در نتیجه واکنش بین بنزوات و اسید آسکوربیک وارد شود، و در نوشیدنی های غیرالکلی در انگلستان با غلظت بالایی مثل ppb28 یافت شده است.

تولوئن :

بزرگترین منبع انتشار تولوئن که از ترکیبات BTEX می باشددر  حین تولید، حمل و نقل و استفاده از سوخت است که حاوی 8-5درصد تولوئن می باشد.
غلظت تولوئن در هوای مناطق دور افتاده خیلی پایین است اما در نواحی شهری و حاشیه شهر میزان 1.3-( µg/m325)6.6ppb عادی می باشد، میزان های بالایی مثل )350ppb( µg/m3 1310در مناطق با ترافیک بالا نیز عادی تلقی میشود. غلظت تولوئن در پمپ بنزین ها میتواند به )2400ppb( µg/m3 3000برسد و بنزین زدن ماشین بطور روزانه میتواند میزان دریافتی روزانه شخص را بطور قابل ملاحظه ای افزایش دهد.همچنین تولوئن یکی از آلاینده های هوای داخل ساختمان است که علت آن در استفاده از محصولاتی نظیر رنگ ، لاک ناخن و نیز دود سیگار است. تولوئن گاهی اوقات در منابع آب آشامیدنی یافت شده است ، اما وجود آن گسترده نبوده و مقادیر یافت شده کمتر از ppb3 بوده است( اما در سفره های آب زیرزمینی نواحی صنعتی آلوده در مقادیر بیش از ppb3500نیز مشاهده شده است.

اتیل بنزن :

اتیل بنزن در هوای آزاد همه جا هست، که عمدتا اغلب ناشی از انتشارات صنایع و خروجی اگزوز اتومبیلها می باشند. نفت حاوی % 2-1اتیل بنزن است. اتیل بنزن از 0/44الی )0.1 -83ppb( µg/m3 360در نواحی شهری اندازه گیری شده است. در نواحی روستایی مقادیر معمولا کمتر از )<0.46ppb( µg/m3 2است.انتشار اتیل بنزن در هوا مخصوصا در محیط های بسته ناشی از استفاده از سموم ، جوهر مورد استفاده در فتوکپی و نقشه ها ، حلال ها ، چسب فرش ، رنگ و لاک الکل ها ، محصولات خودرو ، چسب و مواد پرداخت کننده پارچه و چرم که حاوی اتیل بنزن هستند می
باشد.اتیل بنزن درآب آشامیدنی به ندرت شناسایی شده است. میزان اتیل بنزن در آبهای زیر زمینی غیر آلوده معمولا کمتر از ppb 0.1است. اما مقادیر بالاتری در آبهای زیرزمینی آلوده ناشی از دفن زباله ، نشت سوخت و تاسیسات صنعتی گزارش شده است. در تاسیسات بازیافت حلال ، غلظت اتیل بنزن در مقادیر بیشتر از ppb 28000در آبهای زیرزمینی اندازه گیری شده است.

زایلن :

زایلن در درجه اول از منابع صنعتی، خروجی موتور اتومبیلها ( بنزین حاوی % 10-7زایلن است ) و در حین استفاده از آنها بعنوان حلال منتشر میشود. بطور معمول میزان پس زمینه زایلن در هوای محیط حدود 0.23 ppb است اما در نواحی حومه حدود 0.69ppb می باشد. در نواحی شهری و صنعتی مقادیر بالاتر از  178ppb اندازه گیری شده است. در بعضی موارد میزان زایلن در محیط های بسته میتواند از میزان آن در هوای آزاد بیشتر باشد، مخصوصا در ساختمانهایی با تهویه ضعیف. بطور معمول میزان زایلن در آبهای زیرزمینی و سطحی پایین است0.1ppbدر نواحی صنعتی و نواحی مرتبط با صنعت نفت مقادیر بسیار بالاتری از زایلن اندازه گیری شده است.