تیتراسیون رسوبی

تیتراسیون رسوبی یکی از روشهاي حجمی است که بر مبناي تشـکیل نمکهـاي کـم محلـول است، این روش به طور معمول جهت تجزیه نقره و همچنین اندازه گیري یون هاي کلرید، برمیـد ، یدید و تیوسیانات مورد استفاده قرار می گیرند. اکثر کاربردهاي این روش بر مبناي استفاده از محلول استاندارد نیترات نقره قرار دارند. از مهمترین تیتراسیونهاي رسوبی می توان اندازه گیري کلر به روش مور (تشـکیل رسـوب ثـانوي) و  روش ولهارد (تشکیل یک کمپلکس رنگین) را نام برد.

اندازه گیري کلر به روش مور

در اندازه گیري کلر به روش مور که از روش های تیتراسیون رسوبی است از محلول استاندارد نیترات نقره استفاده میگـردد و تشـکیل رسـوب ثانوي با رنگ مشخص اساس تعیین پایان تتیراسیون در این روش است. یون کرومات نقش معـرف را  داشته و نقطه پایان با ظهور رسوب قرمز آجري کرومات نقره Ag2CrO4مشـخص مـی شـود . رسـوب  کرومات نقره در حضور رسوب کلرید نقره به رنگ سفید چرك نمایان میگردد.

Ag+ + Cl^– ↔ AgCl

CrO₄^2- + 2Ag+   <=>  Ag₂CrO₄

قابلیت انحلال کلرید نقره خیلی کمتر از کرومات نقره می باشـد و لـذا در رو ش مـور تـا زمـانی کـه  تمامی یونهاي کلر رسوب نکرده اند، رسوب کرومات نقره تشکیل نمی شود.

تهیه و استاندارد کردن نیترات نقره :

نیترات نقره کمتر به صورت کاملا خالص وجود دارد، لذا محلول تهیه شده آنـرا بـا اسـتفاده از سـدیم  کلرید استاندارد به روش مور تیتر می کنند. محلول نیترات نقره به دلیل اینکه در مقابل نور تجزیه می گردد، باید دور از روشنایی نگهداري شود و  اگر در شرایط مناسب نگاه داشته شود، پایدار می ماند.

محلولهاي مورد نیاز:

• مقداري سدیم کلرید را در شیشه ساعت ریخته و درآون در 110درجـه سـانتی گـراد بـه مـدت  یکساعت قرار داده تا رطوبت خود را از دست بدهد سپس در دسیکاتور سرد کنید.
• مقدار لازم نیترات نقره را براي تهیه 500میلی لیتـر محلـول 0.02مـولار وزن کـرده و پـس از  انحلال کامل آن در آب به حجم برسانید.
• مقدار لازم سدیم کلرید سرد شده براي تهیه 250میلی لیتر محلول 0.02مـولار را دقیقـا وزن  کرده و پس از انحلال کامل آن در آب به حجم برسانید.
• پتاسیم کرومات %15وزنی – حجمی

آزمایش تیتراسیون رسوبی

• بورت را از محلول نیترات نقره تهیه شده پر کنید.
• 2میلی لیتر از محلول سدیم کلرید را به داخل ارلن منتقل کنید.
• 0.2 میلی لیتر پتاسیم کرومات %10به آن بیافزایید.
• محلول داخل ارلن را توسط نیترات نقره آهسته تیتر کرده تا رنگ سـفید چـرك بـه علـت وجـود  رسوب کرومات نقره ایجاد شود.
• مولاریته دقیق نیترات نقره را محاسبه کنید.

محلول مجهول داده شده را ابتدا به حجم برسانید، سپس طبق روش فوق آنرا توسط نیترات نقره تیتر کنید و غلظت یون کلر و کلرید سدیم داده شده را بر حسب ppmگزارش کنید.

اندازه گیري کلر به روش ولهارد

در تعیین مقدار یون کلر به روش ولهارد که یکی از روش های تیتراسیون رسوبی است از محلول استاندارد تیوسیانات استفاده می گردد. یون کلر  مستقیما با تیوسیانات وارد واکنش نمی شود. لذا براي اندازه گیري کلر روش تیتراسیون برگشـتی بـه
کار می رود. به این صورت که با افزایش مقدار بیش از حد لزوم نیترات نقره تمامی کلر موجـود را بـه  صورت کلرید نقره رسوب داده وسپس اضافی نیترات نقره با محلول تیوسیانات تیتر می شود.

Ag+ + Cl^– ↔ AgCl

Ag+ + SCN^– ↔ AgSCN

حلالیت کلرید نقره از تیوسیانات نقره بیشتر است لذا در موقع افزودن محلول تیوسیانات واکنش زیـر  صورت می گیرد:

 SCN^– +AgCl   <=>   AgSCN+ Cl

این امر باعث محو شدن نقطه پایانی در تیتراسیون رسوبی  می گردد. براي جلوگیري از آن میتوان رسوب کلریـد نقـره را بـا  صاف کردن از محیط عمل خارج نموده ویا از نیترو بنزن که رسوب کلرید نقره را پوشـانده واز تمـاس  آن با – SCNجلوگیري می کند استفاده کرد.

ختم تیتراسیون توسط تشکیل یک کمپلکس رنگین مشخص می شود یـون + Fe3نقـش شناسـاگر را  داشته ونقطه پایان با ظهور کمپلکس قرمز رنگ قابل تشخیص است کـه در محـیط بـه علـت وجـود  رسوب سفید، به رنگ صورتی در می آید.