رسوبگذاري آب آشاميدني :

خورندگي و رسوبگذاري آب آشاميدني  را ميتوان به عنوان از بين رفتن و انهدام يك فلز در طول يك واكنش شيميايي تعريف كـرد.

حيات موجودات و سلامتي انسانها بيش از هر چيز بـه آب سـالم و بهداشـتي بسـتگي دارد. منـابع آب زيرزميني از اصلي ترين منابع تامين كننده آب در مناطق دچار افزايش جمعيت به حساب مي آيند بـه گونـه اي كـه در بسياري از كشورهاي دنيا آبهاي زيرزميني حدود ٪ 60 از آبهاي آشاميدني و ٪ 30 از آب هاي بخش كشاورزي را به خود اختصاص دادهاند. محدود بودن و پنهان بودن اين منابع از ديد انسانها سبب افزايش غير محسـوس آلـودگي در آب زيرزميني ميشود به گونه اي كه در دراز مدت ديگر اين منابع كارايي سابق را نخواهند داشت.
كيفيت شيميايي آب ،در خورندگي و رسوبگذاري آب آشاميدني نيز اثر شاياني دارد. با توجه بـه اهميت اين منابع و با درنظر گرفتن اين موضوع كه كشور ما جزء مناطق خشك و نيمه خشـك طبقـه بنـدي مـيشـود. بررسي كيفيت شيميايي آب امري ضروري به نظر مي رسد.به موازات افزايش جمعيت در دنيا، نياز آبي در بخشهاي خانگي، صنعتي و كشاورزي نيز به شكل قابل توجهي افزايش يافته كه اين امر استفاده بيش از حد از منابع آبي را به همراه داشته است.خوردگي از كلمه corrodereبه معني سايش گرفته شده است كه هزينه هاي بالايي را براي يك سيستم آب ميتواند ايجاد كند. خورندگي و رسوبگذاري آب آشاميدني مشـكلاتي روي مسـائل اقتصـادي، زيبـا شـناختي و بهداشـتي ميگذارد.

رسوبگذاري از كلمه sedimentat به معني رسوب گرفته شده است. آب ميتواند باعث خوردگي خطوط انتقال و توزيع و نيز ايجاد لايه هاي ضخيم رسوبي بر روي سطوح و ديوارههاي تاسيسات تبادل حرارتي گردد كـه يكـي مهمترين مشكلات در صنعت آب است.خوردگي بر اساس يك واكنش فيزيكي شيميايي بين يك مـاده و محـيط اطراف آن انجام ميگيرد و به تغيير خواص آن ماده منجر ميگردد. در اين فرآيند چندين فاكتور شيميايي، الكتريكي، فيزيكي و بيولوژيكي تأثير دارند.
در مبحث مهندسي مواد با توجه به ماهيت فرايند خوردگي، اين پديده در دو شاخه مهم بررسي ميشـود كـه شامل خوردگي حاصل از فرسايش و خوردگي الكتروشيميايي است. نوع اول شامل تخريب مواد توسط عوامل فيزيكـي مثل برخورد مواد جامد معلق موجود در لولههاي انتقال آب يا فاضلاب است كه وقوع آن با توجه به ماهيت عوامل موثر در آن در لوله هاي فلزي و غير بتوني نظير بتون مسلح محتمل ميباشد. ليكن نوع دوم شامل ايجاد پيـل الكتريكـي و انجام واكنشهاي الكتروشيميايي بين محيط اطراف و ماده موجود در آن است كه با توجه به ماهيت فرآينـد در مـواد فلزي نظير لوله هاي فولادي مورد استفاده در خطوط انتقال و توزيع آب رخ ميدهد. اين فرايند بـه طـور كلـي فراينـد زيان آوري است به گونه اي كه در تحقيقات انجام شده خسارات وارد شده توسـط ايـن فرآينـد 3تـا ٪ 4درآمـد ملـي كشورهايي نظير امريكا، ژاپن، استراليا و بريتانيا بوده است. علاوه بر خسارتهاي مالي ناشي از خورندگي و رسوبگذاري آب آشاميدني  در اثر اين فرآيند كه اثرات سوء زيادي بر بهداشت و سلامت شهروندان و مسـائل اقتصـادي، اجتمـاعي، فنـي و مهندسـي و زيباشناختي دارد.
برطبق استاندارد ISO 8044خوردگي را به شكل واكنش فيزيكي شيميايي متقابل بين فلز و محيط اطرافش كه معمولا داراي طبيعت الكتروشيميايي بوده و نتيجه اش تغيير در خـواص فلـزي مـيباشـد تعريـف نمـود.ايـن تغييرات خواص ممكن است منجربه از دست رفتن توانايي عملكردي فلز، محيط يا سيستمي شود كه قسمتي از آن را تشكيل ميدهند. بسياري از مواد فلزي نظير موادي كه در ساختمان  يستمهـاي تـامين آب اسـتفاده مـيشـوند، در حضور آب ناپايدار بوده و تمايل دارند كه به شكل پايدارتر و اغلب محلول تبديل يا تجزيه شوند و اين فرايندي است كه به عنوان خوردگي شناخته مي شود. پايداري آب باعث عدم خورندگي و رسوب گذاري آن مـي شـود، بنـابراين تمايل آب به خورندگي و رسوب گذاري با پايداري آب مشخص مي شود. آب پايدار تمايل به خورندگي و رسوب گذاري كمي دارد و مقادير آنها براي نوع استفاده متفاوت است. راهكارهاي زيادي توسط دانشمندان و محققين به منظور جلوگيري از پديدههاي خوردگي و رسوبگذاري در تاسيسات ارائه شده است. با اين وجـود بهـرهگيـري از روشهـاي پيشبينيكننده، توأم با استفاده از هر روش كنترل، ميتواند به نحو مطلوبتري اثرات و خسارات ناشي از اين پديدهها را در صنعت تصفيه آب كاهش دهد . با اين ديدگاه توجه به كيفيت آب تحويلي به مصرف كننـده از اهميـت ويـژهاي برخوردار خواهد شد.
مهمترين شاخصهاي مورد استفاده براي تعيين رسوبگذاري يا خورنده بودن آب در يك منطقه انديس هـاي لانژليه، رايزنرمي باشند. شاخص اشباع لانژليه  (LSI) مدلي است كه درجه اشباع آب را نسبت به كربنـات كلسـيم بـه PHنشان ميدهد. اين شاخص مفهوم اشباع را با استفاده از عنوان يك متغير اصلي بيان مـيكنـد. در تعريـف ديگـر، مفهوم LSIجهت رسيدن آب به تعادل مطرح PHبه عنوان تغييرات مي شود. ارتباط بين حالت اشـباع (RSI)  شاخص پايداري رايزنركربنات كلسيم و تشكيل پوسته را به صورت كمي نشان واقعي، pHبه وسيله PHsميدهد. در انديس رايزنر مقدار غلظت يونهاي كلسيم، بيكربنات، كل جامدات محلول و دما تعيين مي شـود.بـه عبـارتي شاخصهاي لانژليه و رايزنر اشباع شده توسط كربنات، PHواقعي آب و PHتفاوت بين كلسيم را نشان مي دهند.

انديسهاي خوردگي و رسوبگذاري آب آشاميدني :

انديسهاي خوردگي بر اساس فرموله اي توصيه شده به شرح زير محاسبه شده اند:

الف: روش تعيين انديس لانژليه

ب:روش تعيين انديس رايزنر