روش اندازه گیری بنزن
روش اندازه گیری بنزن :
روش اندازه گیری بنزن می تواند به روش استخراج با purge and trap و آنالیز دستگاهی با کروماتوگرافی گازی (FID) انجام شود. بنزن مايعي است بيرنگ با ظاهري شفاف ، خوشبو (آرماتيك) و فرار كه با شعله زرد رنگ همراه با دوده مي سوزد، متعلق به خانواده هيدروكربن هاست و هر مولكول آن 6اتم كربن و 6اتم هيدروژن دارد كه يك آرايش حلقوي را بـه وجـود مـي آورنـد.
اين آرايش حلقه بنزن ناميده ميشود كه در بسياري از تركيبات از جمله آسپيرين و ماده منفجره تـي.ان.تـي نيـز وجـود دارد. بنزن سمي و سرطانزا است. تولوئن از هيدروكربنهاي آروماتيك است و به مقدار زيادي در قطران زغال سنگ يافت ميشود. مايعي بيرنـگ و آتـشگيـري است و به عنوان حلال در صنايع مختلفي چون رنگ و رزين كاربرد دارد.
فعاليتهاي صنعتي مهمترين منبع انتشار بنزن در محيط زيست هستند. در اين صنايع بنزن به عنوان ماده خام و يا حلال استفاده ميگردد. روش اندازه گیری بنزن بستگی به صنعتی دارد که بنزن در آن مورد استفاده قرار می گیرد. سوخت خودروها و گاز خروجي از اگزوز وسايل نقليه و تبخير بنزن در پمپ بنزينها و سوختن نفت و گاز غلظت بنزن را در هوا افزايش ميدهند. همچنين استفاده از دخانيات و دود ناشي از سوختن تنباكو عامل انتشار بنزن در محيطهاي بسته ميباشد.
نشت، دفن و انهدام محصولات حاوي بنزن و تخليه فاضلاب صنعتي عامل انتشار بنزن به آبهاي زيرزميني و خاك ميباشد كه استفاده از آنها تأثير گستردهاي در افزايش غلظت تركيبات آلي فرار خواهد داشت تولوئن در فرآيند توليد بنزين و سوختهاي ديگر از نفت خام و همچنين در توليد كك از زغال سنگ و بعنوان يك محصول جانبي هنگام توليد استايرن، توليد ميشود. منابع متحرك، سوخت خودروها و جايگاههاي سوختگيري عامل انتشار تولوئن ميباشند.
روش اندازه گیری بنزن در آب همانند ديگر مواد آلي ابتدا بايد جداسازي انجام گيرد و از آنجا كه اين تركيبـات در طبقـه مواد آلي فرار VOC قرار دارند، لذا جهت جداسازي آنهـا از دو روش PURGE&TRAP يـا HEAD SPACE اسـتفاده مـي شود. با توجه به مقادير كم غلظت اين مواد در آب و همچنين ماتريكس نسبتا ساده آب روش P&Tبراي جداسازي آن معمـول است. ضمنا جهت دتكت كردن و اندازه گيري كمي، پس از جداسازي ار دستگاه GCهمراه با آشـكار سـاز FIDاسـتفاده مـي شود.
روش اندازه گیری بنزن با P&T :
براي استخراج، تغليظ و تزريق گونه هاي فرار به دستگاه GCاستفاده مـي شـود.
روش كـار: حجم مشخصي از نمونه 5ml را به داخل ظرفي قرار مي دهند. سپس بكمك گازي مانند نيتـروژن حبابهاي ريزي را در داخل نمونه ايجاد مي كنند كه اين حبابها به سطح مي آيند و تركيبـات فـرار توسط گاز به داخل يك تله هيدروفوب منتفل مي شود. تركيبات هيدروفوب در سـطح تلـه جـذب مي شوند و نمونه آب از تله عبور مي كند پس از مدت مشخصي كه استخراج به اتمام رسيد دماي تله بسرعت افزايش مي يابد، گونه هاي جذب شده واجذب و از طريق خط انتقالي در دماي ثابـت بطور مستقيم به ابتداي ستون منتقل و جداسازي در آن رخ مي دهد به جاي اين تله ممكن اسـت از تله نيتروژن مايع براي جمع آوري گونه هاي استخراجي استفاده شود.
منحني هاي كاليبراسيون روش اندازه گیری بنزن :
نتايج آناليز نمونه هاي استاندارد تهيه شده در غلظتهاي مختلف از استاندارد مادر براي بنزن ، تولـوئن ، زايلن ( شکل زیر) حاكي از استخراج كاملا يكنواخت BTXمي باشد كه در 6 غلظت متفاوت بر روي يك خط قرار گرفته است.
تكرار پذيري نتايج روش اندازه گیری بنزن :
براي بررسي تكرار پذيري روش استخراج و روند آناليز نمونه از محلول مادر تهيه شد و به صورت هر هفته يكبار بـه مـدت 3مـاه بـه دستگاه تزريق شد. براي اطمينان از تازه بودن نمونه، نمونه هر نوبت را همان روز تهيه كرديم. نتايج آناليز نهايتا توسط نـرم افـزار minitab به صورت نمودار X-Barرسم شد. در زير چند گراف رسم شده براي نمونه هاي مختلف آورده شده است.
