شبکه توزیع آب شهری :

شبکه توزیع آب شهری ، آب آشاميدني، آبي است كه براي مصرف انساني و تمامي كاربري هاي خانگي مناسب باشد. دسترسي به آب آشاميدني سالم يك نياز اساسي و يك حقوق انساني است، اما هنوز ريشه ي اصلي بسياري از مسائل بهداشتي بويژه در كشورهاي در حال توسعه، مربوط به تأمين آب آشاميدني سالم مي باشد. آبـي كـه شهرنـشينها وروستائيان از شيرهاي برداشت منـازل خـود مـصرف مـيكننـد چهار مرحله كلي
استحصال،انتقال، تصفيه و توزيع را طي مـيكنــد. عبور آب از شبكه درهم، پيچيده و طـولاني خطـوط انتقال و توزيع و سكون در مخازن، كيفيت آب را كاهش ميدهد. بنابراين، اطمينان از كيفيت آب شبكه هاي توزيع، حائز اهميت است به اين دليل، پايش لحظه اي شبكه هاي آبرساني در بعضي از شهرهاي دنيا، انجام ميشود. تضمين سلامت كيفي آب درنقطه مصرف، منطبق با استانداردها و ضابطه هاي ملي، يكي از تعهدات و وظايف شركتهاي آب وفاضلاب به عنوان متولي قانوني شبکه توزیع آب شهری و روستايي است.

شبكه داخلي ساختمانها و محلهاي مصرف، آخرين بخش شبکه توزیع آب شهری است، از اين رو تأمين و حفظ كيفيت به در داخل ساختمانها نيز از اهميت بالايي برخوردار است.عليرغم اهميت اين موضوع، تأثير لوله كشي و تجهيزات داخلي ساختمانها از قبيل مخازن بر روي مشخصات كيفي آب مصرفي، كمتر مورد بررسي قرار گرفته است.
چنانكه حتي در اكثر كشورهاي اروپايي، پايش منظم كيفيت آب آشاميدني بخش داخلي ساختمانها، به علت اجازه  دسترسي محدود مسؤلين به فضاي دروني منازل و ساختمانهاي شخصي و بررسي لولهكشي و ادوات آنها، امكانپذير نميباشد.وجود مقالات متعدد و جديد در مجلات بين المللي در اين زمينه نشاندهنده اهميت موضوع بررسي كيفيت آب در داخل ساختمانها ميباشد.

همچنين در بسياري از ساختمانها به دلايلي از جمله:

الف- تأمين فشار در ساعتهاي پيك در ساختمانهاي معمولي و تأمين فشار دايم در ساختمانهاي بلند و برجها(كه تأمين فشار آنها از حيطه مسؤليت شركتهاي آب و فاضلاب خارج است)،

ب- ذخيرهسازي آب و استفاده در ساعات پرمصرف، در مناطق با محدوديت منابع آبي و احتمال قطع برق، ج – حذف يا كمينهنمودن تأثير نوسانات ساعتي مصرف در شبكههاي توزيع غير متعارف ،از مخازن داخلي استفاده ميگردد.اما اين مخازن ذخيرهسازي ميتوانند يكي از مسيرهاي ورود آلودگي به درون آب، قبل از مصرف باشند؛ جايي كه ديگر هيچگونه عمليات تصفيه و گندزدايي صورت نميگيرد.در مطالعهاي كه بر روي سه مخزن پلي اتيلني، فايبرگلاس و چدني انجام شد؛ نتايج نشان داد رشد ميكروبي در آب آشاميدني هر سه مخزن صورت
گرفته و عواملي چون زمان ماند طولاني(7-4روز)، عدم وجود كلر باقيمانده و دماي بالاتر از 15درجه سانتيگراد از عوامل مؤثر بر رشد باكتريايي و كاهش كيفيت آب بوده است.

در ساختمانهاي مسكوني داراي مخازن ذخيره، عدم مصرف يا حداقل بودن آن در ساعاتي از شب باعث راكد ماندن آب درمخازن ميشود. زمان ماند آب كه مترادف با افزايش عمر يا سن آب است، متغير تعيينكنندهاي در كيفيت آب شرب در مخازن ذخيره ميباشد. درواقع ماند آب در مخزن با ايجاد فرصت براي تحليل مواد گندزداي باقيمانده، كنش و واكنش بين آب و جدار مخزن، رشد ميكروارگانيسم ها و … شرايط را براي تغيير كيفيت فيزيكي، شيميايي و ميكروبي آب فرآهم ميآورد.

ا توجه به اينكه مخازن فلزي يكي از متداولترين مخازن مورد استفاده در شهرها و مخصوصا مناطق روستايي (كه احتمال ماند آب در مخزن بيشتراست) ميباشند؛ از اين رو در اين تحقيق، با استفاده از يك مخزن فلزي و كنترل دماي اطراف آن در محيط آزمايشگاهي، با نمونهبرداري از مخزن در زمان ماندهاي مختلف و انجام آزمايشهاي كيفي، به بررسي آزمايشگاهي تأثير ماند آب در مخازن فلزي ساختمانهاي مسكوني و همچنين اثر عواملي مانند دماي محيط اطراف مخزن بر كيفيت آب شرب شبکه توزیع آب شهری پرداخته شد.

با توجه به اينكه مخازن آب آشاميدني در شبکه توزیع آب شهری، در معرض تخريب شيميايي در محل تماس با آب ميباشند، مسئله ي نشت مواد يا آلاينده ها از جدار داخلي مخازن، به آب ذخيره شده مطرح ميشود. نوع مواد يا آلاينده هاي نشتي، بستگي به جنس مخازن دارد و به همين دليل در مخازن با جنسهاي مختلف، از شاخص هاي متفاوتي براي بررسي موضوع نشت استفاده ميشود.

فلزات سنگين تركيبات معدني با دانسيته بالا و مسموميت در غلظت كم هستند كه وزن مخصوص آنها 4تا 5 برابر آب است.امروزه آلودگي آبها به فلزات سنگين به يك مشكل جهاني تبديل شده است.يكي از مسائل اساسي در ارتباط با فلزات سنگين عدم متابوليزه شدن آنها در بدن ميباشد.در واقع فلزات سنگين پس از ورود به بدن، ديگر از بدن دفع نشده بلكه در بافتهايي مثل چربي، عضلات، استخوانها و مفاصل رسوب كرده و انباشته ميگردند كه همين امر موجب بروز بيماريها و عوارض متعددي در بدن ميشود. به طور كلي اختلال ات عصبي، انواع
سرطانها و در موارد حاد، مرگ از نتايج اثراتور و دفلزات سنگين به بدن انسان مي باشد. از طرفي خاصيت تجمع پذيري فلزات سنگين در گياهان و ورود آنها به زنجيره غذايي خطرات ناشي از آنها را دو چندان ميكند.فلزات سنگين شامل سرب، كادميوم، كبالت، روي، آرسنيك، جيوه، كروم، مس، آهن، پلاتين و …ميباشند.در اين تحقيق با توجه به انواع متداول فلزات در فولاد گالوانيزه،سه فلز سنگين سرب، روي و كادميوم اندازهگيري شد كه نتايج حاصل از اندازهگيري اين فلزات در ادامه ارائه شده است.لازم به ذكر استجهت مقايسه غلظت و آلودگي فلزات سنگين اندازه گيري شده از استانداردهايWHO و ايران استفاده شده است.

سرب: سرب باعث كندكردن واكنش با آنزيمها و حتي متوقف كردن واكنشهاي فيزيولوژيِ ضروري بدن ميشود و توانايي ذخيرهشدن در استخوانها را نيز دارد و پس از اشباع استخوان از سرب، وارد خون ميشود.سرب منجر به كاهش ميزان بهره هوشي و تأخير در يادگيري و رشد ذهني و فيزيكي كودكان و بزرگسالان ميشود. مقادير سرب اندازهگيري شده در نمونههاي آب برداشتي از مخزن گالوانيزه در جدولنشان داده شده است. همانطور كه قبلا نيز اشاره شد نمونهبرداري علاوه بر آب ورودي به مخزن(ماند صفر)، در روز سوم و هفتم ذخيره سازي و براي سه دماي مختلف 33±2°C ،23±2 °Cو 43±2°Cانجام شد. مقادير ذكر شده در جدول ميانگين تكرارهاي
آزمايش مربوط به هر يك از شرايط ميباشد.