فیتوپلانکتون آب
فیتوپلانکتون آب
فیتوپلانکتون آب دسته ی پلانکتون ها یا دروایان هستند. پلانکتون ها یا دروایان موجودات زنده ای هستند که بسیار ریز و معلق در آب هستند و توسط جریان آب حرکت می کنند. اندازه آنها بین 1 میکرون تا 20 سانتی متر متغیر است. فیتوپلانکتون ها جزء دسته ی پلانکتون های خودپرور هستند که عمدتا شامل جلبک ها ی معلق هستند که نزدیک سطح آب زندگی می کنند. فیتوپلانکتون ها تاثیر مهمی روی کیفیت آب دارند. برخی از فیتوپلانکتون ها باکتری هستند ، برخی از آنها پروتئین هستند و بیشتر آنها گیاهان تک سلولی هستند. از جمله انواع رایج می توان به سیانوباکتریها ، دیاتومهای تحت تأثیر سیلیکون ، دینوفلاژلاتها ، جلبکهای سبز و کوکولیتوفورهای پوشیده از گچ اشاره کرد. فیتوپلانکتون ها مانند دیگر گیاهان سبز روی زمین برای زندگی کردن از نور خورشید استفاده کرده و فوتو سنتز میکنندو آنها اکسیژن دریافت کرده و کربن دی اکسید آزاد می کنند.
رشد فیتوپلانکتون های آب به میزان کربن دی اکسید و نور بستگی دارد. این جانوران مانند بسیاری از گیاهان به موادی مانند نیترات، فسفات، سیلیکات و کلسیم نیاز دارند. آنها همچنین به مقدار کمی آهن احتیاج دارند که رشد فیتوپلانکتون را در مناطق بزرگ اقیانوس محدود می کند زیرا غلظت آهن در این مناطق بسیار پایین است. عوامل دیگری نیز بر رشد فیتوپلانکتون ها تأثیر می گذارد ، از جمله دمای آب و شوری آب ، عمق آب و … . هنگامی که شرایط مناسب باشد، فیتوپلانکتون ها می توانند به صورت انفجاری رشد کنند که به این پدیده شکوفه می گویند. که ممکن است صدها کیلومتر رشد کنند. عمر هر فیتوپلانکتون به صورت فردی به ندرت بیش از چند روز است.
فیتوپلانکتون های آب پایه و اساس شبکه غذایی آبزیان و از تولید کننده های اصلی غذای آنهاست. همه چیز از جمله زئوپلانکتون ها و حتی نهنگ های چندتنی از آنها تغذیه می کنند. فیتوپلانکتون همچنین می تواند مهمترین عامل مرگ یا بیماری باشد. گونه های خاصی از فیتوپلانکتون ها باعث ایجاد سم بیوتوکسین های قوی می شوند و آنها را مسئول “جزر و مد قرمز” یا شکوفه های مضر جلبک می دانند. این شکوفه های سمی می توانند زندگی موجودات دریایی و یا افرادی که غذاهای دریایی آلوده می خورند را از بین ببرد. فیتوپلانکتون ها از طریق فوتوسنتز دی اکسید کربن را به مقدار زیادی در اندازه جنگل ها و سایر گیاهان مصرف می کند این کربن دی اسکید هنگام مرگ فیتوپلانکتون ها به لایه های مختلف اقیانوس منتقل می شود.
در سراسر جهان فیتوپلانکتون های آب حدود 10 گیگاتون کربن از جو به اقیانوس وارد می کند. هر تغییر کوچکی در رشد فیتوپلانکتون ها می تواند تغییر بزرگی در شرایط جوی ایجاد کند. فیتوپلانکتون ها را می توان با استفاده از نمونه برداری از آب اقیانوس و یا نگه داری روی یخ به آزمایشگاه منتقل کرد. برای مطالعه اقیانوس ها از ماهواره ها استفاده می شود. تولید مثل فیتوپلانکتون ها مانند باکتری ها از طریق دوتا شدگی صورت می گیرد. جسد فیتوپلانکتون ها به سرعت تجزیه می شود و بقایای آنها وارد آب می شود. دمای آب نیز روی رشد فیتوپلانکتون ها تاثیر میگذارد و و در بهار و تابستان افزایش و در فصول سرد کاهش می یابد. فیتو پلانکتون ها می توانند بر pH، غلظت اکسیژن محلول و … آب تاثیر بگزارند. اندازه گیری فیتوپلانکتون می تواند بینش ارزشمندی در مورد وضعیت بیولوژیکی هر سیستم آبزیان داده ای ارائه دهد.
گونه های خاصی از فیتوپلانکتون های آب می توانند ترکیباتی تولید کنند که باعث ایجاد طعم و بو در آب می شوند ، از جمله ترکیبات 2-MIB و ژئوسمین. در نتیجه بررسی میزان فیتوپلانکتون آب می تواند اطلاعات ارزشمندی در اختیار بگذارد. از روش های اندازه گیری فیتوپلانکتون های آب می توان به روش درون آزمایشگاهی in vito و روش بافت زنده in vivo اشاره کرد. متداول ترین روشهای آزمایشگاهی مورد استفاده شامل شمارش سلولی دستی و همچنین تجزیه و تحلیل غلظت رنگدانه فتوسنتزی با استفاده از روشهای مختلف آزمایشگاهی و ابزار دقیق است. این روش می تواند به صورت بصری با میکروسکوپ یا با ابزارهایی مانند فلوسیومتر جریان انجام شود.
از دیگر روش های آزمایشگاهی ، معرفها و ابزار دقیق جهت جداسازی و اندازه گیری رنگدانه های فیتوپلانکتون های خاص آب است. این روشها شامل فلوئورومتری آزمایشگاهی ، اسپکتروفتومتری و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) است. در این روش ها رنگدانه های فتوسنتزی اختصاصی با استفاده از تکنیک های مختلف از سلول های فیتوپلانکتون استخراج می شوند و سپس غلظت این رنگدانه ها با ابزار دقیق بر اساس خاصیت های منحصر به فرد رنگدانه ها تعیین می شود. روش های درون بافتی با اندازه گیری کلروفیل داخل بدن آنها ، فیکوسیانین و رنگدانه های فیکوآترین طراحی شده اند. بسته به اهداف آزمایش ، این سنسورها می توانند برای استفاده در نمونه برداری از نقاط مختلف استفاده شوند
