نحوه تشخیص آب معدنی

نحوه تشخیص آب معدنی از آب های معمولی بایستی توسط آنالیز های میکروبی ، شیمیایی و فلزات سنگین شامل پارامتر های جدول زیر مشخص گردد. آب های معدنی به دلیل مواد و املاح معدنی مفیدی که دارند برای سلامتی انسان مفید هستند. آب های معدنی طبیعی معمولا از چشمه ها و نقاط حفاری شده از سفره های زیرزمینی بدست می آید. این آب ها به دلیل تغذیه از سفره های زیرزمینی عاری از سموم و فاضلاب و همین طور میکروب هستند. ترکیبات آب های معدنی باید در فصول مختلف سال ثابت باشد و دستخوش تغییر نگردد.

آب معدنی را تصفیه یا کلرزنی نمی کنند مگر آنکه بخواهند غلظت یک سری فلزات مثل آهن، منگنز، سولفور، آرسنیک و غیره را پایین بیاورند.

آب یک منبع محدود است که در امنیت غذایی، رشد و توسعه اقتصادی و تولید انرژی نقش اساسی دارد. آب تمیز و سالم عمدتاً به بهبود زندگی انسان کمک کرده و در بهداشت عمومی از جمله جلوگیری از گسترش میکروارگانسیم های عامل بیماری بسیار مهم می باشد. ارائه آب تمیز و ایمن به طور غیر قابل انکاری برای سلامتی انسان مهم می باشد. در همین راستا سازمان ملل متحد یکی از اهداف توسعه پایدار را دسترسی عادلانه و جهانی به آب آشامیدنی سالم و مقرون به صرفه برای همه تا سال 2030 میلادی معرفی کرده است. بسیاری از کشورها با بحران آب آشامیدنی سالم روبه رو هستند که حدود دو میلیارد نفر از مردم در سطح جهان را شامل می شود. بنابراین دستیابی به آب سالم آشامیدنی مستلزم تلاش فراوان و هماهنگ همه ذینفعان است.

آب معدنی یکی از منابع آب سالم، بهداشتی و ایمن برای آشامیدن محسوب می شود. به علاوه ترکیبات آب های معدنی در طول فصول مختلف سال از ثبات نسبی برخوردار می باشد. به همین دلیل به یکی از مهم ترین منابع آب آشامیدنی در جهان تبدیل شده است.

در کشورهای در حال توسعه بویژه ایران استفاده از بطری های آب بخصوص آب های معدنی و چشمه های طبیعی در حال افزایش است. از دلایل افزایش استفاده از آب معدنی می توان به دیدگاهی که در مورد آب های معدنی در جامعه بوجود آمده است می توان اشاره کرد. در زیر به چند مورد از دلایل مصرف کنندگان در انتخاب و استفاده از آب معدنی اشاره می شود:

• اثرات درمانی آب معدنی برای بدن؛
• دارا بودن املاح ضروری و مورد نیاز بدن در آب معدنی؛
• بهداشتی بودن و عدم آلودگی بطری های آب معدنی از لحاظ میکروب های بیماری زا در مقایسه با سایر آب های آشامیدنی؛
• آب معدنی به عنوان مکمل غذایی برای رشد مناسب بدن؛
• وجود فراوان بطری های آب معدنی در بازار و دسترسی آسان به آن؛
• کمک به مرطوب نگه داشتن پوست و همچنین مراقب از پوست؛
• تأمین یک سری از مواد معدنی مورد نیاز بدن؛
• داشتن طعم بهتر در مقایسه با آب لوله کشی؛
• مناسب برای آماده کردن شیر خشک نوزادان به دلیل استاندارد بودن مواد معدنی موجود در آن؛
• و … .

انواع آب های معدنی

در حالت کلی چشمه های آب معدنی از لحاظ عمق به دو دسته تقسیم می شوند. چشمه های آب معدنی سطحی که در عمق کمتری قرار دارند و املاح آنها به نسبت کمتر است. این نوع آب های معدنی احتمالا به دلیل عمق کم و نفوذ آلودگی هایی مثل فاضلاب نیترات شان بالا است. چشمه هایی که در روستاها از آن استفاده میشود از این نوعند و اغلب به دلیل عدم نظارت کیفیت مناسب ندارد. چشمه های آب معدنی عمقی که در عمق بیشتری قرار دارند و دارای املاح و ترکیبات بیشتر و بهتری می باشند. به دلیل بالا بودن املاح آبهای معدنی عمقی مصرف دائمی این نوع آبها برای بیماران کلیوی توصیه نمی شود.  لذا نحوه تشخیص آب معدنی بسیار با اهمیت است.

ویژگی آب های معدنی از نظر شکل ظاهری

برای تشخیص آب معدنی از سایر آب ها باید آن را از لحاظ فیزیکی، شیمیایی و میکروبی بررسی کرد. از لحاظ فیزیکی آب معدنی باید زلال و بدون ذرات معلق و رسوب و همین طور عاری از بو و مزه نامطلوب باشد. باید به بی ضرر بودن ظروف بسته بندی و همین طور زمان نگهداری آنها توجه شود. اگر بطری های آب معدنی در جلو آفتاب نگهداری شوند باعث انتقال آنتیموان به داخل آب می شود.  اگر از لحاظ ظاهری بطری ها یخ زده باشند باعث می شود که ترکیبات شیمیایی آب تغییر می کند.

ویژگی آب های معدنی از نظر شیمیایی

کیفیت آب معدنی تنها با شکل ظاهری و مزه و بو مشخص نمی شود بنابراین باید از لحاظ شیمیایی هم کیفیت مناسبی داشته باشد. به همین منظور سازمان ملی استاندارد برای پارامترهای شیمیایی محدوده مشخص کرده که با آزمایش آب معدنی در آزمایشگاه های آب و مقایسه آن با استاندارد می توان کیفیت آب آن را از لحاظ شیمیایی مشخص کرد.

در اکثر آب های معدنی میزان فلوراید آب بالاست اگر میزان آن از حد استاندارد بالا باشد باعث پوسیدگی دندانها میشود. اگر آب معدنی بیش از یک میلی گرم در لیتر فلوراید داشت باید روی بطری عبارت «حاوی فلوراید» نوشته شود. فلوراید بیش از 2 میلی گرم در لیتر برای نوزادان و کودکان کمتر از هفت سال مناسب نمی باشد. نیترات بیش از 10 میلی گرم در لیتر نیز برای نوزادان مناسب نمی باشد که این هم باید روی بطری ذکر شود. نحوه تشخیص آب معدنی توسط آنالیز آب مشخص می گردد.

ویژگی آب های معدنی از نظر میکروبی

در حالت ایده آل، آب معدنی نباید حاوی میکروارگانیسم ها و یا هر گونه باکتری های بیماری زا باشد. برای اطمینان از سالم بودن آب از لحاظ میکروارگانیسم ها و باکتری ها باید نمونه آب به طور مرتب مورد بررسی و آزمایش قرار بگیرد.

برای از بین بردن میکروب های موجود در آب های معدنی نباید از اشعه فرابنفش، ازن زنی، اسمز معکوس و سایر گندزداهای شیمیایی استفاده کرد. چرا که استفاده از این روش ها برای از بین بردن میکروب های موجود در آب معدنی مجاز نمی باشد. در آب های معدنی فقط پالایش و تصفیه اجزای فیزیکی مثل  پایین آوردن مقدار آهن، منگنز، سلفور و آرسنیک آن هم به روش هوادهی، دکانته کردن یا صاف کردن مجاز می باشد. در چنین شرایطی نیز نباید تصفیه فیزیکی موجب تغییر در ترکیبات مواد معدنی شود. وسایلی که موقع بسته بندی آب معدنی استفاده می شود باید کاملا تمیز باشند و در صورت نیاز باید آنها را با شوینده ها و گندزداهای مناسب و مورد تأیید مرجع ذیصلاح کشور گندزدایی کرد.