هیدروژن سولفید در نفت خام
هیدروژن سولفید در نفت خام
اوليــن نقطه اى كه با هیدروژن سولفید در نفت خام و گاز مواجه مى شــويم، گازهاي حاوى هيدروژن ســولفيد در ميادين نفت و گاز اســت كه به آنها گاز ترش گفته مىشــود. البته در برخــى از ميادين، گاز بدون هیدروژن سولفید در نفت خام هيدروژن سولفيد نيز وجود دارد كه گاز شيرين ناميده مىشود. در ايــران غلظت گاز هيدروژن ســولفيد در گازهاى ترش متفاوت اســت؛ به عنوان مثال در گاز مســجد ســليمان حداكثــر 25درصد هيدروژن ســولفيد و در گاز خانگيران حدود 3.6درصد گزارش شده
است.
در برخى از ميادين، گازهاى ترش ممكن اســت به طور طبيعى از لايه هاى زمين نشــت كند و باعث آلودگى هواى منطقه شود. هنگام اســتخراج نفت از چاه، نفت به واحد بهره بردارى ارسال مي شود و در نتيجه كاهش فشــار، مقدارى گاز متصاعــد مىگردد كه در بعضي از مناطق، گازهاى خروجى واحد بهره بردارى در ســطح زمين سوزانده مي شود و هيدروژن سولفيد آن به دى اكسيد گوگرد تبديل مىگردد. در زمان حفارى و يا انتقال نفت خام و گاز نيز امكان نشت هيدروژن سولفيد در محيط وجود دارد. در نفت خام خوراك پالايشگاهها، گوگرد به صورت هيدروژن ســولفيد و خصوصــاً به صورت تركيبات گوگردى مــواد آلى هيدرو كربنى وجــود دارد. در مراحل مختلف فراورش نفت خام، تركيبات گوگردى معمولاً به هيدروژن سولفيد و مركپتانهاي سبك تبديل مى شود.
گازهاى خروجى از دســتگاه تقطير حاوى هيدروژن ســولفيد است. در اثر شكســت مولكولى از جمله در دســتگاه كاهش گرانروى و همچنين تهيه اسفالت، هيدروژن سولفيد توليد مى شود. نظــر به اينكه گوگــرد موجود در مواد نفتى مســموم كننده مواد كاتاليستى است، خوراك واحدهاى تبديل كاتاليستى نظير ايزوماكس بايد قبل از ورود به واحد، گوگردزدايى شود. عمل گوگردزدايي توسط هيدروژن انجام مي گيرد و در نتيجه مقادير زيادى هيدروژن سولفيد توليد مىشود.
درپالايشگاه ها همچنين در اثر عمليات پالايش، مقدارى از هیدروژن سولفید در نفت خام به پســاب راه مي يـابـد (آب ترش) ايــن آب نيز بايد به برج عريان كننده تصفيه آب ترش ارسال وبا هيدروژن سولفيدزدايي شود.
هيدروژن ســولفيد توليدى پس از تفكيك بايد به دستگاه بازيافت گوگرد ارسال شود. در صورت وجود اشكال در اين سامانه، در مشعل ســوزانده و به صورت دى اكســيد گوگرد در هوا پخش مىشود. البته گازهايــي كه غلظت هيدروژن ســولفيد در آنها كم اســت معمولاً مستقيماً سوزانده مىشود. چه در پالايشــگاه هاى نفت و گاز و چــه در برخى از مجتمعهاى پتروشيمى و ساير صنايعى كه مولد گاز هيدروژن سولفيد مىباشند، ممكن است اين گاز در اثر نشت و يا تصفيه ناقص آب ترش، محيط صنعتى و يا مناطق اطراف آنرا آلوده ساخته باعث گازگرفتگى و حتى مرگ افراد شود.
